Het wordt een ‘wondermiddel’ genoemd: medicatie die het lichaamseigen hormoon GLP-1 nabootst, dat de hersenen vertelt dat je vol zit. Het zit in afslankspuiten als Ozempic, Wegovy en Mounjaro.
Sheila Hogen uit het Schotse Dunbar is een van de half miljoen Britten die het afslankmedicijn al gebruikten. Elke week spuit ze het middel met een injectiepen in haar buik. Ze woog 110 kilo, was pre-diabetisch, had artrose, een te hoog cholesterolgehalte en kwam nauwelijks de trap op. Haar hele leven worstelde ze met haar gewicht.
Tot ze bij Oprah Winfrey over het afslankmedicijn hoorde. Sinds ze Wegovy gebruikt, is het stil in haar hoofd, vertelt ze. Ze is 40 kilo afgevallen. Al haar overgewichtgerelateerde gezondheidsproblemen zijn verdwenen.
Zelfs haar smaak is veranderd: waar ze vroeger het liefst fish and chips at, wordt ze nu al misselijk bij het idee. “Ik heb juist zin in gezonde dingen,” zegt ze. “Ik zie mezelf een klein bakje fruit met yoghurt eten en denk dan: wie is deze vrouw?”
De nieuwe afslankmedicatie wordt door sommigen bestempeld als een revolutie. De middelen zijn ontwikkeld voor mensen met diabetes type 2, maar blijken ook effectief tegen obesitas. Klinische studies laten zien dat gebruikers 15 tot 25 procent van hun lichaamsgewicht verliezen. Bovendien lijkt het erop dat deze medicijnen het risico op nierziekten, Alzheimer en andere aandoeningen verlagen.
Het Verenigde Koninkrijk wordt niet voor niets ’the fat man of Europe’ genoemd. Eén op de vier Britten heeft obesitas, en bijna twee derde van de volwassenen weegt te veel.
De medicatie kan ook de druk op het Britse zorgsysteem verlichten. Een denktank berekende dat als alle Britten met overgewicht (een BMI boven de 27) makkelijk toegang krijgen tot het medicijn, de Britse economie 50 miljard pond kan groeien doordat mensen gezonder blijven, minder zorg nodig hebben en langer kunnen doorwerken.
Commerciële markt
Sheila kreeg het medicijn via een online afvalplatform. Niet via het officiële Britse zorgsysteem, want daar gelden strenge toelatingseisen en zijn de wachtlijsten lang.
Net als veel anderen wendde ze zich tot de commerciële markt, waar een wildgroei aan online apotheken en ‘weightloss platforms’ de injecties aanbiedt. Bij sommige aanbieders is een consult verplicht en worden patiënten begeleid, maar anderen nemen het minder nauw. Daarnaast is er een zwarte markt ontstaan.
Dokter Vicky Price uit Liverpool ziet op de spoedeisende hulp steeds vaker mensen die het afslankmiddel illegaal hebben verkregen en het verkeerd gebruiken. “We zien patiënten die flauwvallen, overgeven, uitgedroogd zijn, of tekenen van uithongering vertonen,” vertelt ze. Volgens Price schamen sommigen zich zo dat ze niet durven toegeven dat ze het middel hebben gebruikt.
“Sommigen kopen het via een dealer op een parkeerplaats, anderen krijgen het van hun kapper of een kennis. Als het illegaal wordt verhandeld, weten wij niet wat er in zit – en dat is levensgevaarlijk. In sommige gevallen bleek er iets heel anders in te zitten.”
Volgens dokter Price kan het middel mensen met ernstig overgewicht en bijbehorende gezondheidsproblemen echt helpen. “Maar het probleem is dat sommigen die het medisch niet nodig hebben, het gebruiken om even snel af te slanken voor de zomer.”
Dat is ronduit gevaarlijk: “Ik zie mensen die hun vakantie of een bruiloft moeten missen omdat ze dachten snel wat kilo’s kwijt te raken, maar in plaats daarvan in het ziekenhuis belandden.”
Ziekenhuis
Dat overkwam de 24-jarige Paige Roberts uit Wales, die op de eerste hulp terechtkwam nadat ze illegale injecties had gekocht. Met een te laag BMI om aan de criteria te voldoen, wist ze via een vriendin toch vier injecties te bemachtigen voor 80 pond.
“Een dag nadat ik de eerste in mijn buik had gespoten, begon ik me slecht te voelen,” vertelt ze. Ze moest overgeven, zag wazig en kon niets meer eten of drinken. Nadat ze een paar keer was flauwgevallen, ging ze naar het ziekenhuis. Na lever- en nierfunctietests en een infuus mocht ze weer naar huis.
Ze waarschuwt andere jonge meiden niet dezelfde fout te maken. “Influencers doen alsof je met een paar injecties net zo slank kunt worden. Zo is het niet. Terwijl ik in het ziekenhuis lag dacht ik: wat heb ik gedaan? Praat met een arts voordat je zoiets doet als ik.”