Rusya ve Ukrayna heyetleri, 3 yılı aşkın süredir devam eden savaşa son vermek için talep, şart ve beklentilerini 2 Haziran’da İstanbul’da yapılan görüşmede dile getirdi.
Rusya ve Ukrayna heyetleri, dün bir kez daha İstanbul’da bir araya gelerek karşılıklı taleplerini iletti. Görüşmeden ateşkes çıkmazken, taraflar bir kez daha esir takasında anlaşmaya vardı. Moscow Times haber sitesinin aktardığına göre, Rus müzakere heyeti, 2 Haziran Pazartesi günü yapılan ve yaklaşık 1 saat süren görüşmede Ukrayna heyetine savaşın sona erdirilmesi ile ilgili iki çerçeve sunan bir “memorandumu” iletti. Rusya’nın memorandumunun detaylarını, Rusya devlet basını kamuoyuna duyurdu. RUSYA, NE İSTİYOR? Rusya’nın sunduğu ilk çerçeve, Ukrayna’nın, Rusya’nın kısmen işgal ettiği ve ilhak ettiğini açıkladığı Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’dan çekilmesini öngörüyor. Rusya’nın talebine göre, Ukrayna’nın bu bölgelerden askerlerini çekmeye başlamasının ardından 30 günlük bir ateşkes yürürlüğe girecek. Rusya, Ukrayna’dan ayrıca askerlerini Rusya sınırından üzerinde anlaşmaya varılan bir uzaklığa geri çekmesini talep ediyor. Rusya’nın sunduğu ikinci seçenek ise bir “paket teklifi” olarak öne çıkıyor. Bu seçenekte söz konusu dört bölgenin “derhal teslim edilmesi” talep edilmese de bir dizi talep bulunuyor. Bu taleplerin arasında Ukrayna’nın seferberlik çabalarına derhal bir yasak getirilmesi ve Ukrayna’ya yapılan tüm yabancı askeri yardımların, istihbarat paylaşımının ve uydu desteğinin sona erdirilmesi yer alıyor. Rusya, ayrıca Ukrayna’nın Rusya toprakları içinde herhangi bir sabotaj operasyonu gerçekleştirmemesini istiyor. İkinci teklif, aynı zamanda her iki tarafın da sivilleri serbest bırakacağı iki taraflı bir af çağrısında bulunuyor. Rusya, Ukrayna’nın sıkıyönetimin kaldırılmasının ardından 100 gün içinde devlet başkanlığı ve parlamento seçimleri yapmasını talep ediyor. Rusya’nın talepleri arasında yabancı askeri personelin Ukrayna’yı terk etmesi ve sınır bölgelerinden geri çekilmeleri haricinde Ukrayna güçlerinin hareketlerinin sınırlandırılması yer alıyor. “HEYET BAŞKANLARI 2,5 SAAT BOYUNCA GÖRÜŞME YAPTI” Rusya’nın Interfax haber ajansına konuşan bir kaynağın verdiği bilgiye göre, dünkü görüşme, Ukrayna heyetinin başındaki Savunma Bakanı Rüstem Umerov ve Rusya heyetinin başındaki Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanı Vladimir Medinski’nin arasında yapılan 2,5 saatlik görüşmenin ardından gerçekleşti. Kaynak, birebir yapılan bu görüşmenin daha geniş müzakerelerin tonunu belirleme konusunda önemli bir adım olduğunu söyledi. Habere göre, Moskova’nın memorandumu, şu talepleri içeriyor: “Kırım da dahil olmak üzere işgal altındaki Ukrayna toprakları üzerindeki Rus egemenliğinin uluslararası olarak tanınması; Ukrayna’nın herhangi bir askeri ittifak ya da koalisyona katılmayacağına dair resmi taahhüt; Rusça için Ukrayna’da resmi statü; iki ülke arasındaki tüm var olan yaptırımların kaldırılması ve yeni yaptırımların getirilmeyeceği yönünde taahhüt; Rusya doğalgazının Ukrayna üzerinden geçişinin yeniden sağlanması ve tüm ekonomik, diplomatik ve ulaşım bağlarının devam etmesi; karşılıklı olarak savaşla bağlantılı tazminat taleplerinden vazgeçilmesi; Ukrayna ordusunun yapı ve büyüklüğüne sınırlandırma getirilmesi; Nazizmin ve Neonazizmin tanıtım ve övgüsüne yasak getirilmesi; Ukrayna’nın nükleersiz statüsünün teyidi; Moskova Patrikhanesi ile bağlantılı Ukrayna Ortodoks Kilisesi üzerindeki tüm yasal sınırlandırmaların kaldırılması.” MEDVEDEV’DEN MÜZAKERE AÇIKLAMASI Öte yandan, Rusya’nın eski devlet başkanlarından Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, dün yapılan görüşmeye ilişkin değerlendirmesinde, “İstanbul müzakerelerinin amacı gerçekçi olmayan şartlarda uzlaşmak değil, hızlı bir zaferi sağlamaktır” diye konuştu. Medvedev, Ukrayna’nın saldırılarına işaret ederek “Misilleme kaçınılmaz” dedi. UKRAYNA NE İSTİYOR? Ukrayna da dün yapılan görüşmede barış görüşmelerine dair vizyonunu Rusya heyetine sundu. Politico haber sitesinin gördüğünü ifade ettiği belge, Ukrayna’nın tam ve koşulsuz bir ateşkes, tüm esirlerin takası, yasadışı bir şekilde Rusya’ya götürülen tüm çocukların iadesi ve tüm sivil esirlerin salıverilmesi taleplerini sürdürdüğünü ortaya koydu. Ukrayna, bunların yanı sıra Rusya’nın gelecekte kendilerine saldırmayacağı konusunda bir yükümlülüğü kabul etmesini, Ukrayna’nın egemenliğinden vazgeçmeye zorlanmamasını, Avrupa Birliği (AB) üyesi olma yolunda ilerlemesine izin verilmesini ve NATO’daki geleceğine Rusya’nın değil ittifak üyelerinin karar vermesini istedi. Belgede, Rusya’nın Şubat 2014’ten bu yana elde ettiği toprak kazanımlarının uluslararası toplum tarafından tanınmaması ve Şubat 2022’den bu yana savaşın taraflarını birbirinden ayıran “temas hattının” müzakereler için başlangıç noktası olması talep edildi.
Ukrayna’nın talebine göre, toprak meseleleri yalnızca Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında yapılacak bir görüşmede tam ve koşulsuz bir ateşkes konusunda anlaşma sağlanması halinde ele alınacak. Bunların karşılığı olarak ise Ukrayna, bazı yaptırımların adım adım kaldırılmasını kabul etti ancak Rusya’nın verdiği sözleri tutmaması halinde yaptırımların devam etmesi için bir mekanizma olmasını istedi.