ABD Ulusal Ulaştırma Güvenliği Kurulu (NTSB), bugüne dek en fazla can kaybına neden olan Boeing 737 Max uçaklarında, motor hasarı sonrası kokpite duman sızabileceği gerekçesiyle nadir görülen bir acil güvenlik bülteni yayınladı.
ABD Ulusal Ulaştırma Güvenliği Kurulu (NTSB), Boeing 737 Max tipi yolcu uçaklarının motorlarına ilişkin kritik bir güvenlik riski tespit etti.
Kurum, CFM International’ın ürettiği LEAP-1B motorlarda kuş çarpması gibi durumlarda oluşabilecek hasarın, kokpite veya yolcu kabinine duman sızmasına yol açabileceği konusunda acil uyarı yayınladı.
“AŞIRI TEHLİKELİ”
Uyarı, Southwest Airlines’ın iki farklı uçuşunda yaşanan kuş çarpması olaylarının ardından gündeme geldi. NTSB, havalandırma sistemine sızan dumanın pilotların bilinç kaybına yol açabileceğini belirterek durumu “aşırı tehlikeli” olarak sınıflandırdı. Kurumdan yapılan açıklamada, “Bu uçakları işleten uçuş ekiplerinin potansiyel tehlikenin tam olarak farkında olmayabileceğinden endişeliyiz” ifadeleri yer aldı.
BOEİNG VE GE HAREKETE GEÇTİ NTSB, Boeing’in söz konusu riskin ardından uçuş kılavuzlarında güncellemeye gittiğini duyurdu. Motor üreticisi GE Aerospace ise CNN’e yaptığı açıklamada, “NTSB’nin önerileriyle aynı çizgideyiz. Uçak üreticileriyle birlikte sistemin kapasitesini artırmak için çalışıyoruz” dedi. Boeing de CFM International ile birlikte yazılım tasarım güncellemesi üzerinde çalışıldığını ve bu süreci desteklediklerini açıkladı.
EN ÖLÜMCÜL MODEL 737, Boeing’in bugüne kadar en fazla ölümlü kazaya karışan modeli olarak kayıtlara geçti.
Kazaların ardından 737 uçakları dünya genelinde yere indirilmiş, Boeing’in şeffaflık politikası ve pilotlara yeterli eğitim vermemesi yoğun eleştirilere yol açmıştı.
BOEING 737’NİN EN ÖLÜMCÜL KAZALARI 28 Kasım 1979 – Endonezya, Garuda Indonesia (Boeing 737-200) – 183 ölü, Uçak, yoğun yağış ve düşük görüş nedeniyle dağa çarptı. Hava trafik kontrolü ile iletişimde yaşanan karışıklık kazaya neden oldu. 3 Eylül 1989 – Havana, Küba, Cubana de Aviación (Boeing 737-200) – 150 ölü, kalkış sırasında motor arızası nedeniyle düştü. Uçaktaki 126 kişiyle birlikte yerdeki 24 kişi de hayatını kaybetti. 3 Mart 1991 – Colorado Springs, ABD, United Airlines 585 (Boeing 737-200) – 25 ölü, Rudder sistemindeki arıza nedeniyle uçak ani sapma yaşayıp düştü. Kazanın nedeni, yıllar sonra USAir 427 kazasıyla benzerlik gösterdi. 8 Eylül 1994 – Pittsburgh, ABD, USAir 427 (Boeing 737-300) – 132 ölü, Uçağın rudder sistemi kilitlendi, uçak kontrolsüz şekilde düştü. Bu olay, rudder mekanizmasının tamamen yeniden tasarlanmasına yol açtı. 26 Eylül 1997 – Medan, Endonezya, Garuda Indonesia 152 (Boeing 737-300) – 234 ölü, kötü hava koşulları ve kule ile pilot arasındaki iletişim hatası sonucu uçak dağa çarptı. Boeing 737 tarihinin en çok can kaybı yaşanan kazasıdır. 17 Temmuz 2007 – São Paulo, Brezilya, TAM Airlines 3054 (Boeing 737-800) – 199 ölü, uçak iniş sırasında pistten çıktı, yakındaki binalara çarparak alev aldı. Kazada uçaktaki 187 yolcu ve yerdeki 12 kişi öldü. 22 Mayıs 2010 – Mangalore, Hindistan, Air India Express 812 (Boeing 737-800) – 158 ölü, uçak piste yüksek hızda indi, pist sonuna çarparak uçurumdan aşağı düştü. Pilotaj hatası kazada belirleyici oldu. 29 Ekim 2018 – Cakarta, Endonezya, Lion Air 610 (Boeing 737 MAX 8) – 189 ölü, kalkıştan sonra uçağın MCAS sistemi, hatalı sensör verisiyle otomatik olarak burnu aşağı bastırdı. Pilotlar kontrolü sağlayamadı. 10 Mart 2019 – Addis Ababa, Etiyopya, Ethiopian Airlines 302 (Boeing 737 MAX 8) – 157 ölü, Aynı MCAS sistem hatası bu kazada da devreye girdi. İkinci MAX faciasının ardından tüm MAX filosu dünya genelinde yere indirildi. 29 Aralık 2024-Bangkok-Mua (Boeing 737-800) 179, İniş takımları kapalı şekilde piste temas ettikten sonra duvara çarparak patladı. “KAZALAR BEKLENİYORDU” AÇIKLAMASI 737’nin üretildiği tesislerdeki işleyiş de tartışma konusu oldu. Şirketin eski yöneticilerinden Ed Pierson, “Kazalar bekleniyordu” diyerek üretim hattında yaşanan parçaya erişim sıkıntısı ve baskı altındaki montaj süreçlerine dikkat çekmişti. Bu itiraflar Boeing’e yönelik suçlamaları teknik boyuttan çıkarıp organizasyonel zafiyetlere de taşımıştı. Daha önceki ölümlü kazalar da 737 serisinde yaşandı Boeing 737 serisi, 1994’te USAir 427 sefer sayılı uçuşta 132 kişinin ölümüne neden olan rudder sistemi arızasıyla, 2010’da Hindistan’da 158 can kaybıyla sonuçlanan Air India Express kazasıyla ve daha birçok ölümlü vakayla tarihe geçti. Sivil havacılık dünyasında hâlâ en yaygın kullanılan dar gövdeli yolcu uçağı olan 737 Max, tüm güncellemelere rağmen güvenlik şüphelerini tamamen ortadan kaldırabilmiş değil.