Bilim insanları, beyne ultrason dalgaları göndermenin anksiyete ve benzeri hastalıklarda belirtilerin hafifletilmesi için kullanılabileceğini ortaya çıkardı.
Molecular Psychiatry dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, beyne odaklanmış ultrason dalgaları göndererek depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres gibi rahatsızlıkların belirtilerinin hafifletilebileceğine dair ilk kanıtları ortaya koydu.
Teksas Üniversitesi Dell Tıp Fakültesi’nden psikiyatri uzmanı Gregory A. Fonzo’nun liderliğindeki ekip, beynin duygu düzenlemeden sorumlu bölgesi olan amigdalaya odaklanarak bu bölgedeki aşırı aktiviteyi azaltmayı hedefledi. Araştırmacılara göre mevcut ilaç ve konuşma terapileri her hastada yeterince etkili olmayabiliyor. Bu yüzden beynin derin bölgelerini doğrudan hedef alan yeni tedavi yöntemleri geliştirmek büyük önem taşıyor.
DERİN BÖLGELERE HASSAS MÜDAHALE
Transkraniyal manyetik stimülasyon gibi mevcut beyin uyarım teknikleri genelde yüzeysel bölgelere etki edebiliyor. Ancak odaklanmış ultrason, beynin derinindeki amigdalayı doğrudan ve hassas bir şekilde uyarabiliyor. Araştırmanın ilk aşamasında, 29 ruh sağlığı sorunu yaşayan ve 23 sağlıklı yetişkin, hem gerçek hem de sahte (plasebo) ultrason seanslarına katıldı. Sonuçlar, gerçek ultrason uygulananlarda amigdala aktivitesinin anlamlı şekilde azaldığını gösterdi.
Özellikle duygusal stresi yüksek katılımcılarda bu azalma daha belirgin oldu. Bu da yöntemin ağır belirtileri olan kişilerde daha etkili olabileceğini düşündürüyor. Ultrason tedavisi amigdalayla sınırlı kalmayıp hipokampus, insula ve prefrontal korteks gibi diğer duygu düzenleyici beyin bölgelerinde de değişimler yarattı.
ÜÇ HAFTALIK TEDAVİ UMUT VERDİ
Çalışmanın ikinci aşamasında, ruh sağlığı sorunu olan gönüllüler üç hafta boyunca hafta içi her gün toplam 15 seans tedavi aldı. Tedavi sırasında ciddi bir yan etki görülmedi; en sık bildirilen etkiler hafif baş ağrısı, baş dönmesi veya karıncalanma oldu ve genelde ilk seansta ortaya çıktı.
Seanslar sonrasında katılımcıların genel duygu durumlarında orta ila yüksek düzeyde iyileşmeler kaydedildi. Depresyon, anksiyete, travma sonrası stres ve yaşam kalitesi ölçümlerinde de olumlu değişimler raporlandı. Özellikle öfke içeren görsellere verilen tepkide amigdalada belirgin bir sakinleşme olduğu görüldü. Bu da tedavi etkinliğinin beyindeki karşılığını ortaya koyuyor.
BİLİM İNSANLARI TEMKİNLİ
Araştırmacılar sonuçların umut verici olduğunu ancak henüz erken aşamada olduğunu vurguluyor. Özellikle üç haftalık tedavi aşamasında kontrol grubu bulunmaması, plasebo etkisini dışlamayı zorlaştırıyor. Ayrıca, bilim insanlarına göre deneylerdeki katılımcı sayısı görece az ve ileride farklı ruhsal rahatsızlıklarda hangi hasta grubunun daha çok fayda göreceği de detaylı araştırılmalı.
Fonzo, bu yöntemin gelecekte daha büyük, plasebo kontrollü klinik çalışmalarla test edilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Yine de odaklanmış ultrasonun amigdalayı doğrudan etkileyerek belirtileri hafifletebildiğini ilk kez ortaya koyan bu çalışma, beynin derin bölgelerine zarar vermeden müdahale edebilen yeni tedavi yaklaşımlarının kapısını aralıyor.