Avustralya’nın Victoria eyaletinde hazırlanan bir rapor, İngiliz sömürgecilerin 19’uncu yüzyılda yerli halka soykırım yaptığını ortaya koydu.
Avustralya’da Aborjinlerin öncülük ettiği bir inceleme, İngiliz sömürgecilerin Victoria’daki yerli halka soykırım yaptığı sonucuna vardı. Yoorrook Adalet Komisyonu’nun yaptığı inceleme, 1830’lu yılların başında, eyalet sömürgeleştirildikten sonraki 20 yıl içinde yerli halkın nüfusunun şiddet ve hastalık sebebiyle dörtte üç oranında azaldığını ortaya koydu. İncelemenin ardından hazırlanan raporda, “işgalin” yol açtığı hasarı gidermek için 100 tavsiyeye yer verildi. Raporun bazı yazarları ise raporun “önemli bulgularına” katılmadıklarını söylese de bu bulguların hangileri olduğu söylenmedi. BBC’nin haberine göre, komisyon, 2021 yılında Avustralya’nın ilk resmi “hakikati söyleme” incelemesi kapsamında oluşturulmuştu. Komisyonun görevi Victoria eyaletindeki yerli halkın geçmişte ve halihazırda karşı karşıya kaldığı “sistematik adaletsizlikleri” incelemekti. Bu, aynı zamanda Avustralya’nın Aborjin ve Torres Strait yerli halkı ile uzlaşma sürecinin de bir parçası olarak değerlendiriliyordu. CİNAYET, CİNSEL ŞİDDET, DİLİ VE KÜLTÜRÜ YOK ETME… Yoorrook Adalet Komisyonu, iki yerli halka dört yıl boyunca kendi deneyimlerini ve hikayelerini resmi olarak paylaşma şansı verdi. Komisyonun mercek altına aldığı meseleler arasında toprak ve su hakları, kültürel ihlaller, cinayet ve soykırım, sağlık, eğitim ve barınma yer aldı. Rapor, 1834 yılından itibaren “toplu öldürme, cinsel şiddet, dışlama, dili yok etme, kültürü silerek yok etme, çevresel bozulma ve çocukları alıkoyma vakalarının asimilasyon ile birlikte Victoria’nın yerli halkının neredeyse tamamen fiziksel olarak yok olmasına katkıda bulunduğu” sonucuna vardı. Raporda, “Bu, soykırımdı” tespitine yer verildi. “SAĞLIK SİSTEMİNDE IRKÇILIK YAYGIN” İki ay boyunca kamuoyuna açık bir şekilde yapılan oturumlar ve bin 300’ü aşkın başvuruya dayanarak hazırlanan rapor, tazminat da dahil olmak üzere insan hakları ihlallerini kabul etmek için “telafi” çağrısında bulundu. Raporda dile getirilen öneriler arasında, yerli toplumunun katkılarına daha çok yer verilecek şekilde eğitim sisteminin yeniden gözden geçirilmesi ile her iki dünya savaşında da savaşan ancak geri döndüklerinde toprak bağış planının dışında tutulan Aborjin askerlerden hükümet tarafından özür dilenmesi de yer aldı. Rapor, sağlık sistemine ilişkin değerlendirmesinde ise ırkçılığın “endemik” (yaygın) olduğu sonucuna vardı ve daha fazla Aborjin çalışanın sisteme katılması için yerli sağlık hizmeti ve politikalarına daha fazla finansman çağrısında bulundu. Öte yandan, raporu hazırlayan beş işimden üçü olan Sue-Anne Hunter, Maggie Walter ve Anthony North’un “önemli bulgulara nihai raporda yer verilmesini onaylamadığı” ifade edildi; ancak, konuyla ilgili başka detay verilmedi. “BULGULAR, ACI GERÇEKLERE IŞIK TUTUYOR” Victoria eyaletinin İşçi Partisi hükümeti, rapordaki “bulguları dikkatli bir şekilde değerlendireceklerini” belirtti. Eyalet Başbakanı Jacinta Allan da raporun “acı gerçeklere ışık tuttuğunu” kaydetti. Victoria Aborijin Topluluğu Kontrollü Sağlık Örgütü’nün (VACCHO) İcra Kurulu Başkanı Jill Gallagher da rapordaki bulguların “tartışma götürmez” bulgular olduğunu belirtti. Gallagher, ABC News kanalına verdiği demeçte, “Bugün hayatta olan kimseyi bu vahşetlerden ötürü suçlamıyoruz. Ama hakikati kabul etmek bugün biz hayatta olanların sorumluluğu. Tüm Victorialılar bugün bu gerçeklere dayalı bulguları kabul etmeli, tanımalı ve bununla uzlaşmalı” ifadelerini kullandı. Avustralya’da başka eyalet ve bölgelerde daha önce benzer inceleme ve çalışmalar yapılmış olsa da komisyonun raporu ülkede bir ilki teşkil etti.