İrlanda’da evlilik dışı hamile kalmış kadınlar ile çocuklarının kaldığı, kilise tarafından idare edilen bir kuruma ait alanda kazı çalışması başlatılacak. Kazı alanında 796 bebek ve küçük çocuğa ait kalıntıların olduğu düşünülüyor.
Uluslararası arkeologlar ve adli tıp uzmanları, İrlanda’da 796 bebek ve küçük çocuğun gömülü olduğuna inanılan “gizli bir toplu mezar” alanında kazı çalışması başlatacak. BBC’nin haberine göre, ülkenin güneyindeki County Galway’de yer alan Tuam’da böyle bir mezar olduğu 2014 yılına kadar bilinmiyordu. Ardından amatör bir tarihçi, burada, olasılıkla eski bir kanalizasyon tankının içinde toplu bir mezar olduğuna dair kanıtlara rastladı. Pazartesi günü başlayacak olan ve 2 sene sürmesi beklenen kazı, kasabadaki bir toplu konut bölgesindeki çocuk parkının hemen yanındaki alanda yapılacak. Bölgede daha önce St. Mary’s çocuk ve anne bakım evi bulunuyordu. Söz konusu kurum, kilise tarafından idare ediliyordu. 1925-1961 yılları arasında binlerce kadın ve çocuğa ev sahipliği yapmış olan kurumda kalan kadınların çoğunun evlilik dışı hamile kaldığı, aileleri tarafından dışlandığı ve doğum yaptıktan sonra bebeklerinden ayrıldığı ifade ediliyor. Ölüm kayıtlarına göre, St. Mary’s’de ölen ilk bebek, 1925 yılında hayatını kaybeden Patrick Derrane isimli bebekti ve henüz 5 aylıktı. Ölen son bebek ise 1960 yılında yine 5 aylıkken yaşamını yitiren Mary Carty’di. Aradan geçen 35 sene içinde kurumda 794 bebeğin ve küçük çocuğun daha hayatını kaybettiğine ve İrlanda’nın eski başbakanı Enda Kenny tarafından “korku odası” olarak adlandırılan alana gömüldüğüne inanılıyor. “BU, DÜZELTİLMESİ GEREKEN BİR YANLIŞ” The Financial Times gazetesinin aktardığına göre, kazı operasyonuna liderlik eden Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin eski temsilcisi Daniel MacSweeney, “Önümüzde duran işin karmaşılıklığını hafife alamayız” diye konuştu. Kazı çalışmasının aynı zamanda İrlanda tarihinin “en acı ve utanç dolu” dönemini gözler önüne sereceğine işaret edilen habere göre, evli olmayan annelerin kaldığı ve Katolik Kilisesi’nin idare ettiği kuruma ait alanda yapılacak kazı çalışmalarına Kolombiya, İspanya, İngiltere, Kanada, Avustralya ve ABD’den çok sayıda uluslararası uzman katılacak. Kazının kıdemli adli tıp danışmanı Niamh McCullagh, konuya ilişkin değerlendirmesinde, ekipte arkeologlar, adli tıp antropologları, kemik bilimciler ve olay yeri uzmanları olsa da “hiç kimsenin iç içe geçmiş bu kadar fazla sayıda bebek kalıntısını ayırma, düzene sokma ve tespit etme deneyiminin olmadığını” söyledi. Araştırmasının sonucunda toplu mezara dair ilk kanıtları bulan yerel tarihçi Catherine Corless de “Bu, düzeltilmesi gereken bir yanlışla ilgili” diye konuştu. Rahibeler tarafından idare edilen kurumda hayatını kaybeden çocukların hiçbirinin defin kaydının olmadığı da ifade edildi. Corless, The Financial Times’a yaptığı açıklamada, “Bunu olduğu gibi bırakamazsınız. Üzerine anıtlar dikip bu alanı kutsayamazsınız. Tüm bunlar yanlıştı. Yapılmaması gerekiyordu. Umarım küçük bebeklerin çoğunu bulacaklar” dedi. İRLANDA HÜKÜMETİ RESMEN ÖZÜR DİLEDİ İrlanda hükümeti, 2021 yılında on binlerce kadın ve çocuğa hitaben yayınladığı resmi özür açıklamasında, evli olmayan annelerin utandırıldığı ve gözlerden uzak tutulduğu kurumlardaki “korkunç” ölüm oranlarına dikkat çekmişti. Uzmanlar, kazı çalışmaları kapsamında diş minesi üzerinde yapılacak peptit analizi de dahil olmak üzere çocukların cinsiyetini tespit etmek için yenilikçi yöntemler kullanacak. Bu yöntemler sayesinde bebeklerin yaşı ve ölüm nedenleri de tespit edilmeye çalışılacak. Şu ana kadar 14 kişiden DNA numunesi alındığı ifade edilirken, 80 kişi daha bebeklerin kimliğinin tespiti için numune vermek üzere ilgili makamlarla irtibata geçti. Bölgede yapılan test kazısında aralarında bebek bezi iğneleri, emaye tabaklar ve bebek biberonları gibi kişisel nesneler de bulundu. Bunun gibi başka buluntuların da kalıntıların tarihinin tespit edilmesine yardımcı olacağı düşünülüyor. Bebeklerin yakınları da cenaze töreni düzenlenebilmesi için bebeklerin kimliklerinin tespit edilebilmesini umuyor.