Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff, ABD’nin Rusya’ya verdiği “ateşkes ültimatomunun” dolmasına sadece 48 saat kala bugün Moskova’da. Gazeteci Serkan Demirtaş, ntv.com.tr için yazdı.
ABD Başkanı, Moskova görüşmelerinin sonucuna göre hem Rusya’ya hem de Rusya’dan petrol ve doğalgaz alan ülkelere ciddi oranda gümrük tarifeleri uygulayacağı tehdidinde bulundu. Ateşkese yanaşmayan Putin’in ara formül olarak “hava ateşkesi” önerebileceği kaydediliyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın seçim kampanyası sürecinde seslendirdiği en iddialı vaatlerinden biri 2022’den bu yana süren Rusya-Ukrayna savaşını 24 saatte bitireceği idi.
Rusya ve Ukrayna heyetleri, Türkiye’nin arabuluculuğunda İstanbul’da son dönemde üç tur görüşme gerçekleştirdiler ancak bunlar Trump’ın istediği ateşkes ve kalıcı barış anlaşması sonucunu doğurmadı. Görevinin ilk aylarında savaşın sona ermemesinden Ukrayna’yı ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymir Zelensky’i sorumlu tutan Trump, son günlerde ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i hedef alıyor. Ateşkes çağrılarına yanıt vermediği için Rus liderden duyduğu hayal kırıklığını sert cümlelerle ifade eden Trump, 14 Temmuz’da yaptığı bir açıklamayla Rusya’ya silahların susması için 50 günlük ültimatom ilan etmiş, 28 Temmuz’da ise bunu 10 güne indirmişti.
Amerikan Başkanı, ateşkes olmaması durumunda Rusya’dan yapılan ithalata yüzde 100 gümrük uygulanacağını ayrıca Rusya’dan petrol ve doğalgaz alan ülkelere de çok daha yüksek tarifeler uygulanacağı tehdidinde bulunmuştu.
Trump, ilk aşamada Rusya’nın en çok petrol sattığı ülkeler arasında olan Hindistan’ı hedef almış, Moskova ise böyle bir adımın yasa dışı olacağı değerlendirmesini yapmıştı.
Rusya’dan en fazla petrol ve doğalgazı Çin alıyor. İkinci sırada yer alan Hindistan’ın ardından ise Türkiye geliyor. Durumu daha da karmaşıklaştıran durum ise AB ülkelerinin de Rusya’dan hala önemli oranda doğalgaz temin ediyor olması. Trump’ın top yekûn yaptırım uygulamasının küresel ticarette öngörülemez etkileri olacağı, petrol fiyatlarının Washington’un da politikalarının tersine ciddi oranda yükselebileceği uzmanlarca dile getiriliyor.
Trump’ın Rusya’ya verdiği mühlet 8 Ağustos Cuma günü doluyor.
TRUMP’IN ÖZEL TEMSİLCİSİNDEN MOSKOVA’DA KRİTİK GÖRÜŞMELER
ABD-Rusya gerilimin arttığı bu dönemde Trump’ın Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff’un bugün Moskova’da yapacağı temaslar büyük önem taşıyor.
Witkoff’u Moskova’ya taşıyan uçak sabah erken saatlerde Rusya başkentine indi. Moskova’ya beşinci ziyaretini yapan Witkoff’un Putin’in yanı sıra diğer önde gelen Rus yetkililerle görüşmesi öngörülüyor. Trump bu görüşmelerden sadece bir gün önce Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky ile telefonda görüşerek Moskova’ya uygulanacak yaptırımları ele aldı ve basına yaptığı açıklamalarda Witkoff’un getireceği mesajlara göre kararını vereceğini bildirdi.
Ültimatomun dolmasından hemen önce Putin dahil Rus yetkililerle görüşecek olan Witkoff’un Washington’a hangi mesajlarla döneceği hem Amerikan-Rus gerilimi hem de Rusya-Ukrayna savaşının geleceği açısından kritik önemde olacak.
PUTİN’DEN YENİ ÖNERİLER GELİR Mİ?
Ukrayna basınına göre Putin’in önerileri arasında füze ve insansız hava araçlarıyla yapılan saldırıların durmasını sağlayacak sınırlı bir hava ateşkesi ilan edilmesi yer alabilir.
Putin’in savaşı bitirmek istemediği, şu ana kadar elde ettiği toprak kazanımlarını zafere dönüştürecek bir anlaşma olmadan tam bir ateşkese hazır olmadığı biliniyor. Kremlin’den yapılan açıklamalarda da geri adım atılmasının olanaklı olmadığı, Rusya’nın yeni yaptırımlarla yaşamayı başaracağı da vurgulanıyor.
Buna rağmen Putin’in ABD ve özellikle Trump ile olan ilişkisinde gerilimin daha da artmasını istemediği öngörülüyor. Bu nedenle Witkoff ile yapması öngörülen görüşmede yeni önerileri gündeme getirebileceği beklentisi yer alıyor.
Trump’ın bu önerilere nasıl yanıt vereceği, ültimatomu uzatıp uzatmayacağı ya da hemen yaptırım kararı alıp almayacağı önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak.
İSTANBUL’DA BARIŞ MASASI GİRİŞİMİ
Bu süreci en yakından takip eden ülkelerin başında Türkiye geliyor. Savaşın başladığı 2022 Şubat ayından itibaren Kiev ve Moskova ile doğrudan temas kuran ender ülkelerden biri olarak arabuluculuk ve kolaylaştırıcılık rolü oynayan Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde Putin, Trump ve Zelensky’i “barış masasında” buluşturma çağrısında bulundu.
Medvedev’in açıklamalarını tehdit olarak değerlendiren Trump, iki Amerikan nükleer denizaltısını Rusya yakınlarına göndererek tepki verdi. Bu denizaltıların nereye ve hangi görevle gönderildiği ise açıklanmadı.
MOSKOVA’DAN KARŞI HAMLE
Karşı hamle Moskova’dan 4 Ağustos günü geldi. Rus Dışişleri Bakanlığı, 1987 tarihli orta ve kısa menzilli füzelerin konuşlandırılmasına ilişkin tek taraflı moratoryumu sona erdirdiğini duyurdu.
Nükleer silahların denetiminin temelini oluşturan Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması (INF), menzili 500 ile 5 bin 500 kilometre arasında olan ve karadan havaya atılabilen orta menzilli tüm nükleer ve konvansiyonel balistik füzelerin yasaklanmasını öngörüyor.
ABD Başkanı Trump, ilk dönem devlet başkanlığı sırasında Rusya’nın INF’ye uymamasını gerekçe göstererek 2019’da anlaşmadan çekilmişti. Rusya Dışişleri Bakanlığı açıklamasında Avrupalı NATO ülkelerinin Amerikan füzelerini topraklarına yerleştirme ve Ukrayna’nın kullanıma verme niyetleri nedeniyle Moskova’nın bu adımı attığını kaydetti. Medvedev, bu gelişmeyi sosyal medya hesabından duyururken, “Bu tüm karşıtlarımızın hesaba alması gereken yeni bir gerçeklik. Daha fazlasını bekleyin,” ifadelerini kullandı.