Dünyanın gözü bugün gerçekleşecek Trump-Putin görüşmesine çevrildi. Alaska’da düzenlenecek zirve, Ukrayna savaşında barış umudundan çok, Moskova’nın diplomatik konumunu güçlendirme hamlesi olarak görülüyor. Peki bu kritik buluşmadan ateşkes çıkacak mı? Zirvenin kazananı kim olacak?
ABD Başkanı Donald Trump, Alaska’da yapılacak kritik ABD-Rusya zirvesi öncesinde beklentileri olabildiğince düşürdü. The New York Times’ın haberine göre, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın durdurulması konusunda tarafların görüşleri birbirinden çok uzak olduğu için somut ilerleme beklenmiyor. “PUTİN’İN ABD ZAFERİ” Ancak hem Moskova hem Kiev, buluşmanın Rusya Devpet Başkanı Vladimir Putin için diplomatik bir zafer olduğu konusunda hemfikir. Kremlin yanlısı televizyonlar, “Putin’in ABD ziyareti, Rusya’yı izole etme politikasının tamamen çöküşü” ifadelerini kullandı. Ukrayna lideri Volodimir Zelenski de, Alaska görüşmesine davet edilmemesini eleştirerek, “Putin fotoğraf peşinde, bu onun kazancı olacak” dedi. TRUMP’IN TEHDİDİ HAVADA KALDI Trump, iki hafta önce Putin’e ateşkes için süre vermiş, aksi halde Rusya’ya ve savaşta Moskova’ya destek veren Çin ile Hindistan gibi ülkelere sert ekonomik yaptırımlar uygulayacağını söylemişti. Ancak süre doldu, savaş şiddetlendi ve yeni yaptırımlar gelmedi. TOPRAK TAKASI TARTIŞMASI Trump, toplantıyı “yoklama buluşması” olarak tanımlasa da, “toprak takası” fikrine açık olduğunu ima etti. Zelenski ise Ukrayna Anayasası gereği ülke topraklarından vazgeçemeyeceğini, böyle bir adımın Kiev’de ciddi bir siyasi krize yol açacağını söyledi. ABD’NİN TUTUMU DEĞİŞECEK Mİ? Uzmanlara göre en kötü senaryo, Putin’in ABD’nin kabul edeceği ama Zelenski’nin iç siyasette asla kabul edemeyeceği bir teklif sunması. Bu durumda Trump, Kiev’e karşı daha sert bir pozisyona dönebilir. PUTİN’İN ZİRVEDEKİ HEDEFİ NE? Analistler, Putin’in Alaska’da Zelenski’yi “barışın önündeki inatçı engel” olarak göstermeye çalışacağını söylüyor. Rusya uzmanı Ryhor Nizhnikau’ya göre, “Trump kendini iyi bir pazarlıkçı olarak görüyor, ancak Putin bu oyunu tüm hayatı boyunca oynadı ve Trump’ı manipüle edebileceğine inanıyor.” Trump’ın “toprak takası olacak” çıkışı, Kiev’de endişe yaratıyor. Zelenski, Trump’ın kolayca “kandırılabileceğini” dile getirdi. RUSYA’NIN ÜZERİNDEKİ İÇ BASKI Putin’in elini zayıflatabilecek bir unsur ise Rusya’daki milliyetçi kamuoyu baskısı. Yıllardır körüklenen savaş yanlısı söylem nedeniyle, Kremlin’in geri adım sinyali vermesi, önde gelen blog yazarları ve televizyon yorumcuları arasında sert tepkilere yol açıyor. Alaska zirvesinin barışla sonuçlanabileceği yönündeki yorumlar, bazı Rus milliyetçiler tarafından “Putin pes etti” şeklinde yorumlandı. BATI’DAN TEPKİLER, PUTİN’DEN YENİ GÜNDEM 2022’deki işgalden bu yana Putin’le görüşen Batılı lider sayısı sadece iki (Slovakya ve Macaristan başbakanları) ile sınırlıydı. Avrupa başkentleri, Trump’ın Zelenski’yi dışlayan bir Ukrayna zirvesi yapmasına tepki gösterdi. Trump, çarşamba günü yaptığı video görüşmesinde Avrupalı liderlere herhangi bir barış planının ateşkesle başlaması ve Ukrayna masada olmadan müzakere edilmemesi konusunda güvence verdiğini söyledi. Ancak Kremlin, Ukrayna dışında konuları da gündeme taşıma sinyali verdi: ABD ile ekonomik ilişkilerin yeniden tesisi ve yeni bir nükleer silah anlaşması olasılığı bunlardan bazıları.