Gazze’ye doğru ilerleyen Küresel Sumud Filosu, İsrail’in müdahale tehdidiyle karşı karşıya. Filo, daha önceki misyonların saldırıya uğradığı yüksek riskli bölgeye giriş yaptı. Peki İsrail yıllardır yardım misyonlarını durdurarak uluslararası deniz hukukunu nasıl ihlal ediyor?
İsrail’in filoya müdahale planı uluslararası hukuku yeniden tartışmaya açtı.
İsrail kamu yayıncısı Kan, ordunun filoyu durdurmak için donanma komandoları ve savaş gemileri hazırladığını, gemilerin bir kısmını batırmayı planladığını bildirdi.
İsrail, yüzlerce aktivisti donanma gemilerinde gözaltına almayı, sorguladıktan sonra Aşdod Limanı üzerinden sınır dışı etmeyi hedefliyor.
En çok ses getiren olay 31 Mayıs 2010’da Mavi Marmara gemisine uluslararası sularda düzenlenen baskında yaşandı.
İsrail komandoları 10 aktivisti öldürdü, onlarcasını yaraladı. Olay Türkiye–İsrail ilişkilerinde uzun süreli kriz yarattı.
Teknede iklim aktivisti Greta Thunberg ve Filistin kökenli Fransız Avrupa Parlamentosu üyesi Rima Hassan gibi tanınmış isimlerin bulunması, olayı dünya gündeminin üst sıralarına taşıdı.
Ancak Freedom Flotilla, İsrail güçlerinin müdahale sırasında drone’lar kullandığını ve teknedekilere “tahriş edici bir madde” sıktığını belirterek, operasyonu “hukuksuz” diye niteledi.
Münhasır Ekonomik Bölge (MEB): 370 kilometreye kadar uzanıyor. Burada balıkçılık, sondaj gibi faaliyetler düzenlenebilir; fakat seyrüsefer serbesttir.
Açık denizler (uluslararası sular): Dünyanın denizlerinin yüzde 64’ünü kapsar ve hiçbir devletin kontrolünde değildir.1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS) uyarınca açık denizlerde gemilerin serbest dolaşım hakkı garanti altındadır. Gemiler, yalnızca kendi bayrak devletlerinin yargı yetkisine tabidir.
BM Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS): Açık denizlerde serbest seyrüseferi garanti eder.
San Remo Deniz Hukuku El Kitabı: Aç bırakmaya yol açan veya insani misyonları hedef alan abluka yasa dışıdır.
BM Güvenlik Konseyi 2720 ve 2728 sayılı kararları: İnsani yardıma engelsiz erişim talep eder.
Soykırım Suçunun Önlenmesi Sözleşmesi: Sivilleri kasten tehlikeye atmayı yasaklar.
Dördüncü Cenevre Sözleşmesi: İnsani yardıma serbest geçiş hakkı tanır.
Roma Statüsü: Sivilleri aç bırakmayı savaş suçu olarak tanımlar.