Washington, Moskova’nın Ukrayna konusundaki sert taleplerini sürdürmesi üzerine Budapeşte’de yapılması planlanan Trump-Putin zirvesini iptal etti. Görüşmenin rafa kaldırılması, Trump yönetiminin Rusya’ya yönelik tutumunda yeni bir kırılma noktası olarak değerlendiriliyor.
ABD, Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın Washington’a gönderdiği sert içerikli bir Ukrayna notası sonrasında, Başkan Donald Trump ile Vladimir Putin arasında Budapeşte’de yapılması planlanan zirveyi iptal etti.
Konuya yakın kaynaklar, iptalin iki ülkenin dışişleri bakanları arasındaki gergin telefon görüşmesinin ardından geldiğini belirtti.
ANLAŞMAYI BOZAN TALEPLER
Ay başında Trump ve Putin, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek amacıyla Macaristan’ın başkentinde bir araya gelme konusunda telefonla anlaşmıştı.
Financial Times’ın aktardığında göre ise birkaç gün sonra Moskova, “savaşın kökenindeki sorunların çözümü” için aynı sert talepleri içeren bir belgeyi Washington’a iletti.
Bu talepler arasında Ukrayna’nın toprak tavizleri vermesi, ordusunun büyük ölçüde küçülmesi ve NATO’ya asla katılmama garantisi bulunuyordu.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşme sonrası Trump’a, Moskova’nın müzakere niyeti göstermediği yönünde bilgi verdiği kaydedildi. Bir kaynağa göre, “Trump Rusya’nın tutumundan etkilenmedi.”
TRUMP’IN TUTUMU DEĞİŞİR Mİ?
Zirvenin iptali, Trump’ın kısa süre önce Putin’in lehine göründüğü bir haftanın ardından ABD politikasında dikkat çekici bir geri dönüş anlamına geliyor. Trump, geçtiğimiz günlerde Ukrayna’ya uzun menzilli Tomahawk füzeleri gönderme planından vazgeçmişti.
ABD’li yetkililer, Moskova’nın tavrı değişmedikçe yeni görüşmelerin anlamlı olmayacağı yönünde şüphe taşıyordu.
Özellikle Lavrov’un, eylül ayında New York’taki kısa görüşmesinde “Ukrayna’nın Nazi’lerin kontrolünde olduğu” yönündeki iddiaları yinelemesi, Washington’da sabırları taşırdı.
RUSYA SIKILDI, TRUMP GÖRÜŞMEYE AÇIK
Bir ABD’li yetkili, “Lavrov artık ABD ile diyalogdan sıkılmış gibi görünüyor. Putin ne isterse istesin.” dedi. Ancak aynı kaynak, Trump’ın “ilerleme sağlanabileceğine inanırsa” yeniden görüşmeye açık olduğunu ekledi.
Trump, 16 Ekim’deki Putin görüşmesini “çok verimli” olarak nitelese de, Rus liderin doğu Ukrayna’daki Kupyansk ve Oskil Nehri çevresindeki “zaferlerinden” övgüyle bahsetmesi Washington’da hoşnutsuzluk yarattı.
GERGİN TRUMP-ZELENSKİ TOPLANTISI
Ertesi gün Trump’ın, Beyaz Saray’daki gergin bir toplantıda Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’ye Rusya’ya taviz vermesi yönünde baskı yaptığı, hatta “haritaları etrafa fırlatarak Ukrayna’dan bıktığını” söylediği bildirildi.
UKRAYNA’DA SON DURUM NE?
Son günlerde Rus güçleri Kupyansk’a ilerlerken, Zelenski kentin “zor durumda olduğunu” ancak Ukrayna ordusunun “daha fazla kontrol sağladığını” açıkladı.
Rusya’nın Oskil Nehri’nin batı yakasında elde ettiği mevzi, Donbas bölgesine yönelik yeni saldırılar için stratejik bir sıçrama noktası oluşturuyor.
Putin, hem ağustostaki Alaska zirvesinde hem de son telefon görüşmesinde bu toprakların verilmesini barış görüşmelerinin ön koşulu olarak öne sürmüştü. Ancak Zelenski için bu, “kesinlikle kabul edilemez” bir talep.