Dünya Sağlık Örgütü’ne göre tüberküloz geçen yıl dünya genelinde 1 milyon 230 bin can aldı. Ölümler yüzde 3 düşse de ilerleme kırılgan, küresel bütçe açığı ise hızla büyüyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tüberkülozun geçen yıl dünya genelinde 1 milyon 230 bin insanın ölümüne yol açarak hala “dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalığı” olmayı sürdürdüğünü açıkladı. Kuruluş, son yıllarda kaydedilen ilerlemenin kırılgan olduğuna dikkat çekiyor.
DSÖ’nün yıllık raporuna göre tüberküloza bağlı ölümler 2023’e kıyasla yüzde 3, vaka sayıları ise yaklaşık yüzde 2 geriledi. 2024’te dünya çapında 11 milyon kişi tüberküloza yakalandı. Bunların 5 milyon 800 bini erkek, 3 milyon 700 bini kadın ve 1 milyon 200 bini çocuk.
Tüberküloz çoğunlukla akciğerleri etkileyen bakteriler nedeniyle ortaya çıkıyor ve enfekte kişilerin öksürmesi, hapşırması ya da tükürmesiyle havadan bulaşıyor. Hastalık önlenebilir ve tedavi edilebilir olmasına rağmen, Covid-19 pandemisinin yarattığı aksamalar nedeniyle vakalar ve ölümler yıllar sonra ilk kez düşüş eğilimine girdi.
KAYNAK AÇIĞI GİDEREK BÜYÜYOR
Tüberküloz ile mücadele için ayrılan küresel bütçe 2020’den bu yana artmıyor. Geçen yıl hastalığın önlenmesi, tanı ve tedavisi için yaklaşık 6 milyar dolar harcandı. Bu miktar, 2027’ye kadar yıllık 22 milyar dolar hedefinin çok gerisinde.
Dünya genelindeki tüberküloz vakalarının üçte ikisi sekiz ülkede yoğunlaşmış durumda. Bu ülkeler Hindistan, Endonezya, Filipinler, Çin, Pakistan, Nijerya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Bangladeş.
Epidemiyi besleyen başlıca risk faktörleri ise yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, diyabet, sigara ve alkol bağımlılığı. Tüberküloz, HIV ile yaşayan kişiler arasında da en büyük ölüm nedeni olmaya devam ediyor.
Tedavi başarısı ise yüzde 68’den yüzde 71’e yükseldi. DSÖ, 2000 yılından bu yana zamanında uygulanan tedavilerin 83 milyon kişinin hayatını kurtardığını tahmin ediyor.
AŞI ARAŞTIRMALARI DEVAM EDİYOR
Ağustos 2024 itibarıyla 63 tanı testi geliştirme aşamasında, 29 ilaç klinik denemelerde bulunuyor. İnsanlar üzerinde test edilen 18 aşı adayından altısı Faz 3 aşamasına ulaşmış durumda. Ancak çocukluk çağı aşılamasında kullanılan BCG dışında son yüzyılda lisanslanmış yeni bir tüberküloz aşısı yok ve yetişkinler için mevcut bir aşı bulunmuyor.