Küresel Anglikan Cemaati içindeki kiliseler, İngiltere Kilisesi’nin başına eşcinsel birliktelikleri destekleyen bir kadın piskoposun atanmasının ardından Canterbury Başpiskoposu’nu artık tanımayacaklarını duyurdu.
Küresel Anglikan Cemaati içinde uzun süredir devam eden anlaşmazlık, muhafazakârların Canterbury Başpiskoposu’nun liderliğini artık tanımayacağını duyurmasıyla kopma noktasına ulaştı.
Kısa zaman önce Piskopos Sarah Mullally, İngiltere Kilisesi’nin başına geçen ilk kadın olarak atanmıştı.
Associated Press (AP) ajansının haberine göre, Afrika’daki en büyük ve en hızlı büyüyen kiliselerden bazılarını temsil eden Küresel Anglikan Gelecek Konferansı (Gafcon) liderleri, 85 milyon üyeli küresel yapıyı artık “yeniden düzenleyeceklerini” ilan etti.
Liderler, ayrılığın temel nedeni olarak Piskopos Mullally’nin LGBTİ+ bireyleri kapsayan politikalara verdiği desteği gösterdi.
Gafcon Başkanı Ruandalı Başpiskopos Laurent Mbanda, geçen ay yaptığı açıklamada “gelmekte olanın geldiğini” söylemişti.
Mbanda’nın öncülük ettiği grup, Canterbury otoritesi dışında paralel bir yapı oluşturarak kendi kıdemli piskoposlar konseyi tarafından yönetilecek yeni bir “Küresel Anglikan Cemaati” kurduğunu duyurdu.
Yayımlanan deklarasyonda, eşcinsel birlikteliklere karşı çıkan ve “eşcinsel pratiği Kutsal Kitap ile bağdaşmaz” olarak tanımlayan 1998 tarihli bildiriyi ihlal ettiğini belirttikleri kiliseler kınandı.
AYRIŞMANIN BOYUTU HALA BELİRSİZ
Gafcon’un açıklaması belirleyici bir an olsa da üye bölgelerden kaçının ayrılmayı seçeceği henüz net değil.
Gafcon Genel Sekreteri Piskopos Paul Donison’a göre, Afrika’nın en büyük iki bölgesi olan Nijerya ve Uganda başpiskoposları planı desteklerken, Myanmar’dan Amerika kıtasına kadar daha küçük kiliseler de bu karara katıldı.
Nijerya Başpiskoposu Henry Ndukuba, Piskopos Mullally’nin eşcinsel meselelerindeki tavrını “yıkıcı” olarak nitelendirdi.
Ndukuba, yaptığı açıklamada Mullally’nin atanmasının “küresel Anglikan dünyasının artık İngiltere Kilisesi’nin liderliğini kabul edemeyeceğinin bir başka teyidi” olduğunu belirtti.
Bununla birlikte, Gafcon’a bağlı diğer bazı kiliseler duyurudan bu yana sessizliğini koruyor.
Kongo Başpiskoposu Georges Titre Ande, bazı kiliselerdeki liberal eğilimleri kınamakla birlikte kendi bölgesinin cemaatten ayrılmayacağını söyledi.
Ande, “Kongo Anglikan Kilisesi’nin Anglikan Cemaati’nden ayrılmak gibi bir niyeti yok, aksine onu terk etmeden reform yapmak, iyileştirmek ve canlandırmak için çalışmaya devam edecektir” diye konuştu.
ANLAŞMAZLIK YILLARDIR DEVAM EDİYOR
İngiltere Kilisesi’nden misyonerlik ve sömürgecilik faaliyetleriyle dünyaya yayılan Anglikan cemaatindeki kavga, 2003 yılında ABD Episkopal Kilisesi’nin eşcinsel olduğunu açıkça beyan eden ilk piskoposunu atamasıyla patlak vermişti.
Buna karşılık muhafazakâr bölgeler Gafcon ve diğer alternatif yapıları kurmuş, Uganda ve Nijerya’daki büyük kiliseler geleneksel Anglikan kurumlarındaki katılımlarını büyük ölçüde durdurmuştu.
Pek çok Batı ülkesinde tarihi bir kilometre taşı olarak selamlanan Piskopos Mullally’nin atanması, bu derin bölünmeleri bir kez daha yüzeye çıkardı.
Mullally, İngiltere Kilisesi’nin evliliği bir erkek ve bir kadın arasında tanımladığını teyit etse de eşcinsel çiftlerin kutsanmasına yönelik bir planı destekledi.
Ayrıca kilise olarak LGBTİ+ bireylere “verilen zararı” da kabul etti.
BİRLİK ÇABALARI DEVAM EDİYOR
Bu hamle, eşcinselliğin genellikle tabu sayıldığı ve bazı durumlarda suç olarak kabul edildiği birçok Afrika ülkesinde güçlü bir muhalefetle karşı karşıya kaldı.
Uganda Başpiskoposu Stephen Kaziimba, Mullally’nin “cinsellik konusundaki Kutsal Kitap’a aykırı tutumları desteklemesi ve savunmasının Anglikan Cemaati’nin dokusundaki yırtığı genişlettiğini” ifade etti.
Öte yandan, resmi Anglikan Cemaati de Canterbury’nin rolünü azaltacak ve liderliği daha geniş bir tabana yayacak yeni bir yapı üzerinde çalışıyor.
Önerileri hazırlayan komiteye başkanlık eden Piskopos Graham Tomlin, planın “derin farklı inançlara sahip insanların bu Cemaat içinde vicdanen rahat bir şekilde kalabilecekleri bir yapı sağlamayı” amaçladığını söyledi.
ABD’de, Episkopal Kilise’nin Yönetici Piskoposu Sean Rowe, Gafcon’un son açıklamasını, zaten cemaatin genelinden büyük ölçüde kopmuş bir gruptan gelen “aynı şeylerin tekrarı” olarak niteledi.
Diğer bazı liderler ise anlaşmazlığın üzerinde kalmayı tercih etti.
Cape Town Başpiskoposu Thabo Makgoba, Piskopos Mullally’e “sıcak tebriklerini” sundu ve ofisinden yapılan açıklamada “Anglikanlar arasındaki görüş ayrılıklarıyla ilgilenecek ne zamanı ne de buna ilgisi olduğu” kaydedildi.
Öte yandan Gana’nın Akra kentindeki papaz Patrick Okaijah-Bortier, Associated Press’e ülkesindeki pek çok kişinin durumdan mutsuz olduğunu söyledi.
Okaijah-Bortier, “Bu endişe verici. Eğer bu gündemi zorlarsa, neredeyse hepimizi kaybedebilir” diye ekledi.