Yeni araştırma, Afrika aslanının ünlü kükremesinin aslında iki farklı şekilde oluştuğunu ortaya koyarak popülasyon takibini daha hassas hale getirecek bir yöntem sundu.
Afrika aslanının kükremesi, hayvanlar aleminin en ikonik seslerinden biri. Ancak yeni araştırma, bu sesin aslında iki ayrı vokalizasyondan oluştuğunu gösteriyor.
Tam göğüsten gelen kükreme ve daha düz, daha az değişken yapıya sahip ara kükreme. Bu ayrımın yapılması, aslanların korunması açısından kritik olabilir.
ASLANLAR ARTIK “SAVUNMASIZ” KATEGORİSİNDE
Afrika’daki vahşi aslan popülasyonunun 22 bin ile 25 bin arasında olduğu tahmin ediliyor. Bu sayı 25 yıl öncesinin yarısı. Habitat kaybı, av azalması ve insan-yaban hayatı çatışmaları, düşüşün başlıca nedenleri. Uluslararası Doğa Koruma Birliği’ne (IUCN) göre aslanlar artık “savunmasız” kategorisinde.
Araştırmacılar, aslan kükremelerini daha iyi ayırt edebilmek için çalışırken, elde edilen bulguların popülasyonların daha hassas şekilde izlenmesini sağlayabileceğini, dolayısıyla koruma çabalarını güçlendirebileceğini düşünüyor.
ASLAN KÜKREMESİ NASIL OLUŞUR?
Bilimsel olarak, erkek ve dişi aslanlar “roaring bout” adı verilen bir kükreme dizisi üretiyor. Bu dizi önce yumuşak homurtularla başlıyor, ardından ara kükremeler ve tam göğüsten gelen güçlü kükremeler geliyor, en sonunda kısa, ritmik hırıltılarla son buluyor. Genellikle 30–45 saniye süren bu dizinin kesin bir formülü yok.
Kükreme dizisi, hem sürü üyelerine konum bildirme hem de rakip aslanlara sınırları hatırlatma açısından büyük önem taşıyor. Dizinin en yüksek ve karmaşık bölümü olan tam göğüsten kükreme, her birey için benzersiz bir imzaya sahip. Tıpkı leoparların benek desenleri gibi.
Bu benzersizlik, popülasyon yoğunluğunu tahmin etmek için kullanılabilecek değerli bir araç. Ancak bir dizideki farklı vokalizasyonlar arasından tam göğüsten kükremeyi ayırmak oldukça zor ve insan kulağına dayandığında öznellik barındırıyor.
ASLAN KÜKREMESİ ÜÇ GRUBA AYRILDI
Bu nedenle araştırmacılar yapay zekadan yardım aldı. Makine öğrenimi ile kükreme dizilerindeki sesler üç gruba ayrıldı: tam göğüsten kükremeler, ara kükremeler ve hırıltılar.
Analizlere göre tam göğüsten kükreme yüksek, karmaşık ve tonlaması değişken bir yapıya sahip. Ara kükreme ise daha düz, daha az çeşitlilik gösteren bir ses. Üstelik daima tam kükremeden sonra geliyor. Hırıltılar daha kısa ve yoğun frekanslı.
ASLAN KÜKREMESİ NEDEN ÖNEMLİ?
Araştırma ekibi, yalnızca iki akustik parametreyi, sesin süresi ve maksimum frekansı, kullanarak vokalizasyonları yüzde 95,4 doğrulukla sınıflandırmayı başardı.
Tam göğüsten kükremelerin bireylere özgü olması nedeniyle, yapay zekanın bireyleri ayırt etme başarısı da test edildi ve yüzde 94,3 doğruluk elde edildi. Bu oran, insan uzmanların seçtiği kükremelere göre yüzde 2,2 daha yüksek.
Bu yöntem, gelecekte aslan popülasyonlarının daha güvenilir şekilde tahmin edilmesine katkı sağlayabilir.
Aslanların “dili”nin daha önce düşünülenden karmaşık olduğunun ortaya çıkması heyecan verici. Ancak iki kükreme türünün iletişimsel olarak ne ifade ettiği henüz bilinmiyor. Kükremelerin sürü büyüklüğü, yaş veya kimlik gibi bilgileri taşıyabileceği düşünülüyor