13 milyar yıllık ışık: Kozmik patlama dünyaya ulaştı

Güneş’ten yaklaşık yüz kat daha büyük bir yıldızdan gelen ışığın, Büyük Patlama’dan 700 milyon yıl sonra meydana gelen bir patlama sonucu oluştuğu ortaya çıktı.

Yılın başlarında tespit edilen son derece güçlü bir ışık patlamasının, evren bugünkü yaşının yalnızca yüzde beşi kadarken patlayan dev bir yıldızdan kaynaklandığı açıklandı.

 

SV adlı gama ışını patlaması, Büyük Patlama’dan sonra oluşan ilk yıldız nesillerinden birinin patlamasıyla meydana geldi.

 

Bu parlama, geçen yıl gama ışını patlamalarını (kozmostaki en parlak ve en güçlü patlamaları) izleme göreviyle fırlatılan Fransız-Çin ortak yapımı SVOM adlı uzay teleskobu tarafından 14 Mart’ta kaydedildi. Fransa Atom Enerjisi Komisyonu (CEA) adına görevde çalışan genç bilim insanları, büyük bir patlamanın Dünya’ya ulaştığını bildiren cep telefonu uyarısını aldıklarında, diğer teleskoplara da kaynağa yönelmeleri çağrısında bulundu. 

 

Patlamanın, Güneş’ten yaklaşık yüz kat daha büyük bir yıldızdan geldiği ve Büyük Patlama’dan 700 milyon yıl sonra meydana gelen bir patlama sonucu oluştuğu, Astronomy&Astrophysics dergisinde yayımlanan iki ayrı çalışmada belirtildi.

 

13 MİLYAR YIL BOYUNCA YOL ALDI

 

SVOM’un CEA’daki bilimsel sorumlusu ve her iki çalışmanın da ortak yazarı olan Bertrand Cordier, “Bu son derece nadir bir olay, şimdiye kadar tespit edilen en uzak beşinci gama ışını patlaması” dedi. Cordier, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Aletlerimize ulaşan fotonlar 13 milyar yıl boyunca yol aldı” diye ekledi.

 

Onlarca saniye süren bu patlamanın tespiti, aynı zamanda toplanan ışık miktarı ve yapılan ölçümler açısından şimdiye kadarki en hassas gözlem olma özelliğini taşıyor.

 

BİRKAÇ SANİYEDE 10 MİLYAR YILLIK ENERJİ

 

Cordier’e göre gama ışını patlamaları, evrendeki en enerjik olaylar arasında yer alıyor. Bunların, dev yıldızların süpernova olarak patlaması ya da ikili nötron yıldızlarının birleşmesi gibi yıkıcı kozmik olaylardan kaynaklandığı düşünülüyor.

 

Bu parlamalar, birkaç saniye içinde Güneş’in 10 milyar yıllık ömrü boyunca yayacağı enerjiye eşdeğer bir enerji açığa çıkarabiliyor.

 

Ayrıca “ışık hızına yakın hızlarda” madde fırlatarak, Dünya’da yeniden üretilemeyecek koşullar oluşturuyorlar.

Cordier, bu parlak patlamaların aynı zamanda kozmik “sondalar” gibi davrandığını, geçtikleri tüm maddeyi aydınlatarak sonunda Dünya’ya ulaştıklarını belirtti.

 

Bu sayede bilim insanları, 13,8 milyar yaşındaki evrenin çok uzak geçmişine dair nadir bir bakış elde edebiliyor.

 

Door Haluk