Çekya’da milyarder Andrej Babiş yeniden başbakan oldu. Ukrayna yardımına karşı çıkan ve AB’ye dönük düşmanlığıyla bilinen Babiş, hükümeti kurma görevini devraldı.
Çekya Cumhurbaşkanı Petr Pavel, bugün düzenlenen ve televizyondan canlı yayınlanan törenle milyarder siyasetçi Andrej Babiş’i ülkenin yeni başbakanı olarak atadı.
Ekim ayında yapılan parlamento seçimlerini kazanan Babiş liderliğindeki ANO hareketi, merkez sağ hükümetten yönetimi devralmaya hazırlanırken, kabinenin tamamının bu ayın ilerleyen günlerinde onaylanması bekleniyor.
Kendisini “Trumpçı” olarak nitelendiren ve geçmişte ABD Başkanı Donald Trump’a desteğini açıkça dile getiren 71 yaşındaki liderin dönüşü, Prag’ın dış politikasında keskin bir makas değişikliğine işaret ediyor.
BRÜKSEL İLE KAVGALI
Babiş, seçim zaferinin ardından hükümeti kurmak için iki AB karşıtı partiyle koalisyon ortaklığına gitti.
Yeni koalisyonun politika bildirisinde, Avrupa Birliği’nin yetkilerinin “sınırları olduğu” vurgulandı ve birliğin üye ülkelerin egemenliğini ihlal eden kararları dayatma hakkının bulunmadığı belirtildi.
Babiş ve koalisyon ortağı Motorcular Partisi, Avrupa Parlamentosu’nda Macaristan Başbakanı Viktor Orbán ile birlikte kurdukları sağcı Avrupa Vatanseverleri blokunda yer alıyor.
Prag’daki yeni yönetimin, Slovakya Başbakanı Robert Fico ve Macaristan Başbakanı Viktor Orbán ile birlikte hareket ederek Brüksel’in yasama süreçlerini yavaşlatma potansiyeli taşıdığı ifade ediliyor.
Bu üçlünün özellikle iklim değişikliğiyle mücadele kapsamındaki Emisyon Ticaret Sistemi ve içten yanmalı motorların yasaklanması gibi AB girişimlerine karşı direnç göstermesi bekleniyor.
Babiş, Rusya’nın Ukrayna’ya dönük askeri müdahalesinden sonra büyük ölçüde işlevsiz kalan Visegrad Grubu’nu yeniden canlandırmaktan söz etse de eski AB Komisyonu Başkanı olan Polonya Başbakanı Donald Tusk’ın bu ittifaka mesafeli duracağı tahmin ediliyor.
KİEV’E ASKERİ YARDIM AKIŞI KESİLEBİLİR
Seçim kampanyası boyunca Ukrayna’ya yapılan yardımları sınırlama sözü veren Babiş, 2022’den bu yana savaşta olan Kiev yönetimine yönelik politikalarda köklü bir değişikliğe gitmeye hazırlanıyor.
Görevi devreden merkez sağ hükümet, Ukrayna’ya hem insani hem de askeri destek sağlamıştı.
AFP’nin aktardığına göre Cumhurbaşkanı Pavel tarafından atanan Babiş törenin ardından yaptığı ilk açıklamada, “Tüm Çek Cumhuriyeti vatandaşlarına, çıkarlarını hem içeride hem de dışarıda savunacağıma söz veriyorum” ifadesini kullandı.
MİLYAR DOLARLIK HOLDİNGİNDEN GERİ DÖNÜŞSÜZ OLARAK FERAGAT ETTİ
Siyasi kariyeri boyunca ticari faaliyetleri ile kamu görevi arasındaki yolsuzluk iddialarıyla mücadele eden Babiş, başbakanlık ataması öncesinde şirketleriyle bağını kopardı.
Forbes dergisine göre 4,3 milyar dolarlık servetiyle ülkenin en zengin isimlerinden biri olan Babiş, gıda, kimya ve medya devi Agrofert’teki hisselerini geri dönüşsüz olarak devrettiğini duyurdu.
Reuters’ın haberine göre Cumhurbaşkanı Pavel’in atama için ön şart koştuğu bu adım kapsamında hisseler, bağımsız bir yönetici ve “koruyucu” denetimindeki bir tröst fonuna aktarıldı.
Babiş, geçen hafta X platformundan yayımladığı video mesajında, “Hiç aklımda olmayan bir adım atmaya karar verdim. Agrofert’le bir daha hiçbir bağım olmayacak şekilde, geri dönüşsüz olarak şirketten vazgeçiyorum” diye konuştu.
Yeni düzenlemeye göre ne fon yöneticisi ne de denetçi Babiş ailesinden seçilebilecek. Başbakan, siyaseti bıraksa dahi hisseleri geri alamayacağını, payların yalnızca miras yoluyla çocuklarına geçebileceğini taahhüt etti.
Ülkede 2017 yılında kabul edilen ve “Babiş Yasası” (Lex Babiš) olarak bilinen düzenleme, kamu görevlilerinin devlet kararlarından fayda sağlayan şirketleri yönetmesini yasaklıyor.
HAKKINDAKİ DOLANDIRICILIK DAVASI
Babiş, yaklaşık 2,3 milyon dolarlık bir AB sübvansiyonunu usulsüz kullandığı iddiasıyla açılan dolandırıcılık davasında yargılanmaya devam ediyor.
İddianameye göre Babiş, 2007 yılında bir çiftliği Agrofert bünyesinden çıkararak, yalnızca küçük işletmelere verilen AB fonlarından yararlanmasını sağladı.
Babiş ayrıca 1980’lerde komünist gizli polis teşkilatı adına casusluk yaptığı suçlamalarıyla da karşı karşıya kaldı ancak tüm iddiaları “karalama kampanyası” olarak nitelendirerek reddetti.
Babasının komünist dönemde Çekoslovakya ticaret temsilcisi olması nedeniyle ilkokulu Paris’te, liseyi Cenevre’de okuyan Babiş, 2011 yılında ANO partisiyle siyasete girmişti.
Yeni kabinede yer alması beklenen isimler de tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Pavel, Çevre Bakanlığı için aday gösterilen Motorcular Partisi üyesi Filip Turek hakkında çekinceleri olduğunu dile getirdi.
Turek hakkında, eski kız arkadaşının şikayeti üzerine tecavüz ve aile içi şiddet iddialarıyla polis soruşturması yürütülüyor.
Polis daha önce Turek’i kamuya açık alanda Nazi selamı verdiği gerekçesiyle soruşturmuş ancak dosya rafa kaldırılmıştı.
Çek medyası ayrıca Turek’e atfedilen ırkçı ve homofobik sosyal medya paylaşımlarını yayımladı.