Zelenski ilk kez açıkladı. İşte 20 maddelik barış planı

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ABD ile üzerinde çalışılan ve Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirmeyi amaçlayan 20 maddelik barış planını ilk kez kamuoyuna açıkladı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Ukrayna ile ABD arasında Rusya ile savaşı sona erdirmeye yönelik olarak görüşülen 20 maddelik çerçeve barış planının ana hatlarını ilk kez kamuoyuyla paylaştı. 

Zelenski, söz konusu taslağın gelecekte imzalanabilecek anlaşmaların temelini oluşturabileceğini söyledi. 28 maddelik ilk taslak üzerinde haftalar süren müzakerelerin ardından konuşan Zelenski, tarafların çoğu başlıkta önemli ölçüde yakınlaştığını ifade etti.

Ancak toprak kontrolü ve Zaporijya Nükleer Santrali konularında henüz uzlaşı sağlanamadığını belirten Zelenski, bu iki başlığın çözümü için ABD Başkanı Donald Trump ile doğrudan görüşme çağrısı yaptı.

Zelenski’nin açıkladığı ve ofisi tarafından paylaşılan taslak metindeki maddeler şöyle:

1. Ukrayna’nın egemenliği yeniden teyit edilecek.

2. Rusya ile Ukrayna arasında tam ve tartışmasız bir saldırmazlık anlaşması öngörülüyor. Uzun vadeli barışı sürdürebilmek için, temas hattını uzay tabanlı insansız izleme sistemleriyle denetleyecek, ihlallerin erken tespitini sağlayacak ve anlaşmazlıkları çözecek bir izleme mekanizması kurulacak.

3. Ukrayna güçlü güvenlik garantileri alacak.

4. Ukrayna, silahlı kuvvetlerini mevcut 800 bin personel ile koruyacak. Daha önceki ABD taslağı, Ukrayna’nın asker sayısını azaltmasını öngörüyordu.

5. ABD, NATO ve Avrupa ülkeleri, NATO’nun kurucu antlaşmasındaki 5. Maddeye benzer karşılıklı savunma hükümleri içeren güvenlik garantileri sağlayacak.

6. Rusya, Avrupa ve Ukrayna’ya yönelik saldırmazlık politikasını gerekli tüm yasal düzenlemeler ve onay belgeleriyle resmileştirecek. Bu süreç Devlet Duması’nda ezici çoğunlukla onaylanacak.

7. Ukrayna, belirli bir tarihte Avrupa Birliği üyesi olacak ve kısa vadede Avrupa pazarına ayrıcalıklı erişim elde edecek.

8. Ukrayna’ya yönelik güçlü bir küresel kalkınma paketi sağlanacak. Bu paket yatırım ve gelecekteki refahı kapsayan ayrı bir anlaşmayla tanımlanacak.

9. Ekonomik toparlanma, hasar gören bölgelerin yeniden inşası ve insani sorunlar için çeşitli fonlar kurulacak. Amaç, Ukrayna’nın potansiyelini tam olarak hayata geçirmesi için 800 milyar dolar mobilize etmek.

10. Ukrayna, ABD ile serbest ticaret anlaşması sürecini hızlandıracak. Zelenski, Washington’un tutumunun, Ukrayna’ya serbest ticaret erişimi verilmesi durumunda Rusya’ya da benzer koşullar sunulması yönünde olduğunu söyledi.

11. Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması doğrultusunda nükleer silaha sahip olmayan bir devlet olarak kalacağını teyit edecek.

12. Zaporijya Nükleer Santrali: Zelenski, Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan ve cephe hattına yakın, Rus güçlerinin kontrolündeki santral konusunda ABD ile henüz anlaşma sağlanamadığını söyledi. 

ABD’nin önerisi Ukrayna, ABD ve Rusya’nın eşit paylara sahip olduğu, Amerikalıların baş yönetici rolünü üstlendiği ortak bir işletme kurulması yönünde. 

Kiev’in önerisi ise yalnızca ABD ve Ukrayna’nın yer aldığı, yüzde 50–50 ortaklı bir yapı kurulması. Üretilen enerjinin yarısının Ukrayna’ya verilmesi, diğer yarısının ise ABD tarafından bağımsız şekilde tahsis edilmesi.

13. Ukrayna ve Rusya, eğitim sisteminde ve toplum genelinde farklı kültürlere anlayış ve hoşgörüyü teşvik eden, ırkçılık ve önyargıyı ortadan kaldırmayı amaçlayan programları hayata geçirmeyi taahhüt edecek. Ukrayna, dini hoşgörü ve azınlık dillerinin korunmasına ilişkin AB kurallarını uygulayacak.

14. Toprak meselesi: Zelenski, bunun en karmaşık ve henüz çözüme kavuşmamış başlık olduğunu söyledi. Rusya, Ukrayna’nın Donetsk bölgesinde hala kontrol ettiği alanlardan askerlerini çekmesini istiyor. Kiev ise çatışmaların mevcut cephe hatlarında durdurulmasını savunuyor. 

Washington, Ukrayna’nın kontrolündeki Donetsk bölgesinde silahsızlandırılmış bölgeler ve serbest ekonomik bölge kurulmasını öneriyor.

15. Gelecekteki toprak düzenlemelerine ilişkin anlaşma sağlandıktan sonra, Rusya ve Ukrayna bu düzenlemeleri güç kullanarak değiştirmemeyi taahhüt edecek.

16. Rusya, Ukrayna’nın Dinipro Nehri ve Karadeniz’i ticari amaçlarla kullanmasını engellemeyecek. Seyrüsefer ve taşımacılık özgürlüğünü kapsayan ayrı bir denizcilik ve erişim anlaşması imzalanacak. Dinipro’nun denize açıldığı Kinburn Burnu silahsızlandırılacak.

17. Aşağıdaki başlıkları çözmek üzere bir insani komite kurulacak:

a) Tüm kalan savaş esirleri “hepsi hepsi karşılığında” ilkesiyle takas edilecek.

b) Çocuklar dahil tüm sivil tutuklular ve rehineler geri gönderilecek.

c) Çatışmadan zarar gören mağdurların acılarının giderilmesine yönelik düzenlemeler yapılacak.

18. Ukrayna, anlaşmanın imzalanmasının ardından mümkün olan en kısa sürede seçimlere gidecek.

19. Anlaşma hukuken bağlayıcı olacak. Uygulaması, başkanlığını Başkan Trump’ın yapacağı bir Barış Konseyi tarafından denetlenecek ve garanti altına alınacak. Ukrayna, Avrupa, NATO, Rusya ve ABD bu mekanizmada yer alacak. İhlaller durumunda yaptırımlar uygulanacak.

20. Tüm tarafların bu anlaşma üzerinde mutabakata varmasıyla birlikte tam ateşkes derhal yürürlüğe girecek.