Kazakistan yönetimi, 2025 yılı içerisinde Ukrayna savaşına katılan yüzlerce vatandaşına dava açtı.
Kazakistan’da 2025 yılı, Ukrayna savaşıyla bağlantılı en kapsamlı cezai kovuşturma yılı oldu. Yetkililer, Rusya saflarında savaşmaya giden Kazakistan vatandaşlarına karşı yaklaşık 700 ceza davası açtı. Bu sayı, önceki yılların çok üzerinde ve ülke tarihinde bir rekor niteliği taşıyor.
Mahkemeler açısından, sanığın hangi yapıda savaştığı fark etmiyor. İster “Wagner” gibi paralı asker gruplarında, ister Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşmeli birliklerde görev alsın, hepsi Kazakistan Ceza Kanunu’na göre “yabancı bir silahlı çatışmaya katılmak” suçlamasıyla yargılanıyor.
YASAL SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Kazakistan Ceza Kanunu’nda bu tür davalar için iki temel madde bulunuyor. Madde 172’ye göre yabancı bir ülkedeki silahlı çatışmalara katılım 9 yıla kadar hapis, Madde 170’e göre eğer öldürme kanıtlanırsa paralı askerlik müebbet hapis ve mal varlığına el koyma cezalarını öngörüyor.
Uygulamada, sanıkların büyük bölümü Madde 172 kapsamında yargılanıyor. “Standart” cezalar ise 4,5–5 yıl hapis aralığında.
2025’TE NEDEN PATLAMA YAŞANDI?
Uzun süre yalnızca uyarılarla yetinen Kazak makamları, 2025 başında kişisel verilerin yayımlanmasının ardından sert bir politika değişikliğine gitti.
Dava sayısını artıran şey ise, Ukrayna’nın “Yaşamak İstiyorum” adlı devlet projesi tarafından Rusya saflarında savaşan 1.200 Kazakistan vatandaşının adını yayımlaması oldu. Resmi kurumlar listelerin doğruluğunu temkinli karşılasa da, aynı yıl içinde yüzlerce dava mahkemelere taşındı.
KİMLER SAVAŞMAYA GİTTİ?
Mahkeme kararlarına göre sanıkların önemli bölümü Rusya’ya çalışmak için giden işçiler. Bir kısmı ise sosyal medyada veya ilan sitelerinde gördükleri duyurularla sözleşme imzaladı.
Bazıları yaralandıktan sonra firar ederek Kazakistan’a döndü ve burada gözaltına alındı.
Bazı sanıklar da, Rus propagandasından etkilendiklerini veya baskı ve şiddet altında sözleşme imzaladıklarını iddia etti.
GÜVENLİK KAYGISI
Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, resmi olarak tarafsız bir çizgi izleyip müzakere çağrıları yapsa da, Kazak güvenlik kurumları hem Rusya hem de Ukrayna tarafından yapılan asker devşirmeyi ulusal güvenlik tehdidi olarak görüyor ve bu bağlamda sosyal medya ve medya kanalları 24 saat izleniyor.