Trump, ulusal güvenlik gerekçesiyle uygulanan yasakları esneterek Nvidia’nın en güçlü yapay zeka çiplerini Çin’e satmasına yeşil ışık yaktı.
ABD Başkanı Donald Trump, aylar süren lobi faaliyetlerinin ardından teknoloji devi Nvidia’nın en gelişmiş yapay zeka çiplerini Çin’e ihraç etmesine izin verdiğini açıkladı.
Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, Nvidia’nın H200 serisi ürünlerini “onaylanmış müşterilere” satabilmesi için Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüştüğünü belirtti.
Başkan Trump paylaşımında, “Çin Devlet Başkanı Şi’ye, ABD’nin Nvidia’nın H200 ürünlerini, sürekli güçlü ulusal güvenliğe olanak tanıyan koşullar altında Çin’deki ve diğer ülkelerdeki onaylanmış müşterilere göndermesine izin vereceğini bildirdim. Başkan Şi olumlu yanıt verdi” ifadelerini kullandı.
Ticaret Bakanlığı’nın anlaşmanın detaylarını netleştirmek üzere olduğunu belirten Trump, benzer bir teklifi AMD ve Intel gibi diğer çip üreticilerine de sunmayı planladığını kaydetti.
SATIŞ GELİRLERİNİN DÖRTTE BİRİ ABD HAZİNESİNE AKTARILACAK
Beyaz Saray’ın yeni planına göre ABD hükümeti, bu satışlardan elde edilecek gelirin yüzde 25’ini alacak.
Bu oran, Nvidia ile daha önce kısıtlamaların kaldırılması karşılığında üzerinde konuşulan yüzde 15’lik payın üzerine çıkarken, federal hükümetin özel sektör anlaşmalarından doğrudan mali pay aldığı alışılmadık bir modele işaret ediyor.
Trump, ağustos ayında da benzer bir yaklaşımla Intel’den yüzde 10 hisse alınacağını belirtmişti.
Nvidia sözcüsü kararı memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, “H200 çiplerinin Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenen onaylı ticari müşterilere sunulması, Amerika için harika olan düşünceli bir denge kuruyor” dedi.
Nvidia CEO’su Jensen Huang, yemin töreninden bu yana Beyaz Saray ile diplomasi yürütüyordu.
Huang, temmuz ayındaki yapay zeka zirvesine katılmış, geçen hafta Trump ile görüşmüş ve Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman onuruna verilen yemeğe davet edilmişti.
CEO ayrıca önümüzdeki dört yıl içinde ABD’deki yapay zeka altyapısına 500 milyar dolar yatırım yapma taahhüdünde bulunmuştu.
Şirket, ekim ayında yaptığı açıklamada Çin pazarındaki payının yüzde 95’ten yüzde sıfıra düştüğünü duyurmuş ve yasakları “stratejik bir hata” olarak nitelendirmişti.
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisine yeniden açılmak, halihazırda 4,5 trilyon dolar değerindeki şirket için milyarlarca dolarlık yeni bir gelir kapısı anlamına geliyor.
SENATÖRLER KONGRE SORUŞTURMASI TALEP ETTİ
Karar, Kongre’nin Demokrat kanadında tepkileri beraberinde getirdi. Massachusetts Senatörü Elizabeth Warren ve New Jersey Senatörü Andy Kim, Ticaret Bakanı Howard Lutnick’e gönderdikleri dilekçede, bu çiplerin Çin’in “gözetim, sansür ve askeri uygulamalarını” güçlendirme riski taşıdığını iddia etti.
Senatörler dilekçede, “Amerika’nın ulusal güvenliğini feda eden anlaşmalar yapmak uğruna Kongre’nin iki partili üyelerinin ve kendi uzmanlarınızın girdilerini görmezden gelmeyi bırakmanızı tavsiye ediyorum” ifadelerine yer verdi.
Elizabeth Warren, sosyal medya üzerinden yaptığı çağrıda Nvidia CEO’su Jensen Huang’ın Kongre önünde yeminli ifade vermesini talep etti.
Eski Başkan Joe Biden yönetimi, söz konusu teknolojilerin Çin’den esirgenmesinin ABD rekabet gücünü artırdığını ve Pekin’in yapay zeka gelişimini engellediğini savunuyordu.
Trump ise bu politikaları eleştirerek, “O dönem BİTTİ! Benim yönetimim her zaman Amerika’yı ÖNCE koyacaktır” mesajını paylaştı.
EŞ ZAMANLI OLARAK ÇİP KAÇAKÇILIĞINA OPERASYON
Beyaz Saray ticaret kapılarını kontrollü olarak açarken, ABD Adalet Bakanlığı eş zamanlı olarak Çin’e yasa dışı yollarla çip kaçırdığı iddia edilen bir şebekeye operasyon düzenledi.
Reuters’ın aktardığına göre, “Gatekeeper Operasyonu” kapsamında New York’ta yaşayan Çin vatandaşı Fanyue Gong ve Çin kökenli Kanada vatandaşı Benlin Yuan hakkında suç duyurusunda bulunuldu.
Savcılık makamı, şüphelilerin Nvidia H100 ve H200 çiplerini temin etmek için sahte alıcılar kullandığını, ürünlerin etiketlerini ABD’deki depolarda değiştirerek “Tayvan ve Tayland gibi üçüncü ülkelere gidiyormuş gibi” gösterdiğini tespit etti.
İddianameye göre şebeke, Kasım 2023’ten bu yana faaliyet gösteriyor ve 160 milyon dolar değerinde çipi yasa dışı yollarla ihraç etmeye çalışıyordu.
Adalet Bakanlığı yetkilisi Nicholas J. Ganjei, “Gatekeeper Operasyonu, en son yapay zeka teknolojisini Amerikan çıkarlarına karşı kullanacak kişilere aktararak ulusumuzun güvenliğini tehdit eden sofistike bir kaçakçılık ağını ortaya çıkardı” diye konuştu.
WASHINGTON’IN STRATEJİK BAĞIMLILIĞI
Çip ticareti üzerindeki bu politika değişikliği, ABD’nin ham madde tedariki konusundaki hassas konumunu da gündeme getirdi.
Yarı iletken üretiminde kritik öneme sahip galyumun yüzde 95’i ve germanyumun yüzde 80’i Çin’den ithal ediliyor.
Avrupa endüstri derneği CRMA verilerine göre, Pekin yönetimi bu ham maddelerin küresel üretiminde tekel konumunda bulunuyor.
ABD, 2022 yılında yürürlüğe giren “Çip ve Bilim Yasası” ile yerli üretimi teşvik etmeye çalışırken, Tayvanlı TSMC şirketi Arizona’da 100 milyar doların üzerinde yatırımla tesis kurma kararı almıştı.
H100 ve H200 serisi çipler, özellikle yapay zeka modellerinin eğitimi ve askeri sistemlerin geliştirilmesi için kritik öneme sahip bileşenler.
ÇİP SAVAŞLARI
Biden döneminde görev yapan ABD, ulusal güvenlik açısından risk oluşturabileceği düşünülen kritik teknolojilerin başka ülkelere aktarılmasını engellemeyi, Çin’le yürütülen rekabet politikasının temel ayağı haline getirmişti.
Bu amaçla Biden, 10 Ağustos 2022’de Çinli üreticilerin ileri seviye çip teknolojilerine erişimini sınırlayan hükümlerin yer aldığı Çip ve Bilim Yasası’nı onaylayarak yürürlüğe koydu.
ABD Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), 7 Ekim 2022’de yaptığı açıklamada, Çin’in en büyük bellek çipi üreticisi Yangtze Memory Technologies ile en büyük yarı iletken ekipman üreticilerinden Naura Technology Group’un da aralarında yer aldığı 31 şirket ve kuruluşun İhracat Kontrol Listesi’ne dahil edildiğini duyurmuştu.
Bununla birlikte Biden, ihracat sınırlamalarına ilave olarak, 10 Ağustos 2023’te Çip ve Bilim Yasası’nın kabul edilişinin yıl dönümünde imzaladığı başkanlık kararnamesiyle, yarı iletkenler ve mikroelektronik, kuantum bilgi teknolojileri ve yapay zeka sistemlerini kapsayan üç stratejik alanda Amerikan şirketlerinin Çin’de girişim sermayesi yatırımı yapmasına ve hisse ortaklıklarına katılmasına kısıtlamalar getirmişti.
Biden yönetimi, son olarak 2 Aralık 2024’te, 24 farklı çip üretim ekipmanı ile yarı iletken geliştirme süreçlerinde kullanılan üç ayrı yazılım kategorisinin Çin’e ihracatına sınırlama uygulanacağını açıklamıştı.
Trump yönetimi ise, selefinin Çin’e yönelik çip kısıtlamalarını yürürlükte tutmuş, buna ek olarak yapay zeka çiplerinin ihracatını denetim altına almış ve çip tasarımında kullanılan yazılımların Çin’e satışını durdurmuştu.