Ukrayna, Rus saldırıları sonrası Çernobil’de yeni bir nükleer riskten endişe ediyor. Hasar gören radyasyon kalkanının temel güvenlik işlevini yitirdiği, onarımın ise yıllarca sürebileceği belirtiliyor.
TARİHİN EN BÜYÜK NÜKLEER KAZASI
Ukrayna’daki Çernobil Nükleer Santrali’nin koruyucu çatısı, bir drone saldırısıyla zarar gördü ve radyasyonu engelleme işlevini yerine getiremiyor.
1986’da santralde gerçekleşen erime, dünya tarihinin en büyük nükleer kazası olarak kayda geçmişti. Rusya’nın 2022’deki işgalinin ardından Kiev, yeni bir felaketin an meselesi olabileceğinden endişe ediyor.
RADYASYON KALKANI DELİNDİ
Şubat ayında Rusya’ya ait bir drone, santral kalıntılarını örten iki radyasyon kalkanının dıştaki kısmında büyük bir delik açtı. Delinen kısım, 1986 kazasının ardından aceleyle inşa edilen çelik-beton yapı için modern ve yüksek teknolojili bir dış kalkan işlevi görüyor.
Aradan geçen on aya rağmen onarım çalışmaları sürüyor. Santral Müdürü Sergiy Tarakanov, AFP’ye dış kubbenin temel güvenlik işlevlerini yeniden kazanmasının üç ila dört yılı bulabileceğini söyledi.
“RADYASYONU İÇERİDE TUTAMIYOR”
Tarakanov, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın da dile getirdiği kaygıları paylaşarak, “Radyasyon maddelerini içeride tutma işlevini şu an yerine getirmiyor.” açıklamasında bulundu. Saldırı, koruma kalkanının planlanan 100 yıllık ömrünü tamamlayıp tamamlayamayacağına dair soru işaretleri de doğurdu.
AFP muhabirlerinin yaz aylarında bildirdiği büyük delik, geçici bir koruyucu parçayla kapatıldı. Ancak yangına müdahale sırasında açılan 300 küçük deliğin daha doldurulması gerekiyor. Milyarlarca dolarlık dev yapının içi, 100 metre yüksekliğe kadar uzanan iskelelerle çevrili.
Aralık ayında yapılan ziyarette, drone saldırısının bıraktığı yanmış parçaların hala zeminde durduğu görüldü.
DRONE SALDIRILARI FELAKET RİSKİ TAŞIYOR
Rus ordusu, 2022’deki işgalin ilk gününde santrali ele geçirmiş, birkaç hafta sonra çekilmişti. Ukrayna, Moskova’yı Çernobil ve diğer nükleer tesisleri hedef almakla suçluyor. Bu saldırıların felaket riski taşıdığını vurguluyor.
Ekim ayında Çernobil yakınındaki bir trafo merkezinin vurulması, muhafaza yapısına giden elektriği kesmişti.
19 SENSÖR SÜREKLİ TAKİPTE
Modern bir kontrol odasında mühendis Ivan Tıhononenko, sahayı 19 sensör ve algılama birimiyle sürekli izliyor. Yetkililer 1986’da sahada bulunan 190 ton uranyumun bir bölümünün eriyerek reaktörün alt bölmesine sarktığını ve hala orada bulunduğunu söyledi.
Tarakanov’a göre yeni bir doğrudan isabet—ya da yakın çevrede güçlü bir patlama—iç radyasyon kabuğunun çökmesine yol açabilir.