Rusya ile Ukrayna arasında yılın son günlerinde karşılıklı saldırılar zirveye tırmandı; Kiev yönetimi Rus enerji altyapısına yönelik savaşın başından beri görülen en yoğun saldırı dalgasını gerçekleştirirken, Moskova bölgesinde yüz binlerce kişi elektriksiz kaldı.
Ukrayna, aralık ayı boyunca stratejisini sertleştirerek Rusya’nın enerji altyapısına yönelik, topyekûn savaşın başladığı günden bu yana görülen en yoğun saldırı dalgasını hayata geçirdi.
Reuters’ın tarafların resmi beyanlarına dayandırdığı verilere göre, ay boyunca Rusya Federasyonu’nun petrol ve doğalgaz tesislerine en az 24 saldırı düzenlendi.
Bu rakam, kasım ayında kaydedilen 23 saldırılık rekoru geride bırakarak aylık bazda tarihi bir zirveye ulaştı.
Kiev yönetiminin hedef listesinde 10 petrol rafinerisi, 11 deniz altyapısı tesisi, iki tanker ve büyük bir boru hattı sistemi yer aldı.
Özellikle Hazar Denizi’ndeki Lukoil sahaları ile Taman ve Rostov limanları ay boyunca defalarca ateş altına alındı; limanlardaki bazı tankerlerde yangınlar çıktı.
Ukrayna ayrıca Rusya’nın “gölge filosuna” yönelik baskısını artırırken, Novoşahtinsk’teki petrol rafinerisine yönelik saldırıda ilk kez havadan fırlatılan Storm Shadow seyir füzelerini kullandı.
RUSYA EKONOMİSİNDE “TARİHİ DÜŞÜŞ” BEKLENTİSİ
Söz konusu saldırıların Rusya ekonomisi üzerindeki tahribatı, somut verilerle gün yüzüne çıkmaya başladı.
Hükümetin tahminlerine göre, savaşın finansmanı için hayati önem taşıyan petrol ve doğalgaz gelirlerinin bütçedeki payı bu yıl yüzde 23’e kadar gerileyebilir. Bu oran, tüm gözlem tarihinin en düşük seviyesi olarak kayıtlara geçecek.
Sektördeki daralma, enerji devlerinin bilançolarına da yansıdı. Reuters’ın aktardığı bilgilere göre, yılın ilk yarısında Rosneft’in kârı üçte bir oranında, Lukoil’in kârı ise yarı yarıya eridi; Surgutneftegaz ise zarar açıkladı.
İHA saldırıları nedeniyle Rusya’daki petrol işleme hacmi, geçen yıl 12 yılın en düşük seviyesi olan 266 milyon tona gerilemişti.
Ocak-ekim döneminde rafineri üretiminin yüzde 3 azalarak günlük 5,2 milyon varile düştüğü, aralık ayı gelirlerinin ise Ağustos 2020’den bu yana en düşük seviyeyi görebileceği belirtiliyor.
MOSKOVA BÖLGESİNDE 120 BİN KİŞİ ELEKTRİKSİZ KALDI
Ukrayna’nın hava saldırıları sadece sanayi tesislerini değil, sivil altyapıyı da etkiledi. 30 Aralık’ta Rusya’nın başkenti Moskova yakınlarındaki Podmoskovye bölgesine düzenlenen İHA saldırıları, geniş çaplı elektrik kesintilerine neden oldu.
Ramenskoye kent yönetimi, saldırıların ardından yaklaşık 120 bin mahalle sakininin elektriksiz kaldığını duyurdu. Lıtkarino ve Jukovskiy bölgeleri de kesintiden etkilendi.
Enerji şirketi Rosseti, yüksek gerilim trafo merkezindeki otomatik sistemlerin devreye girmesi sonucu akışın kesildiğini belirterek, Güney Elektrik Şebekeleri şubesinde “özel çalışma rejimi” ilan etti. Bölgede iletişim altyapısında aksamalar yaşanırken, vatandaşların Telegram gibi uygulamalara erişimde güçlük çektiği bildirildi.
Rusya Savunma Bakanlığı, dört saatlik süre zarfında ülke genelinde 109 İHA’nın düşürüldüğünü, bunlardan 8’inin doğrudan Moskova bölgesi üzerinde imha edildiğini açıkladı.
Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin de kente ilerleyen bir İHA’nın son anda etkisiz hale getirildiğini bildirdi.
PUTİN’İN KONUTUNA İHA SALDIRISI
Moskova hattındaki en kritik açıklama ise Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’dan geldi.
Lavrov, Ukrayna’nın 28 Aralık gecesi 91 İHA kullanarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Novgorod bölgesindeki resmi konutuna saldırı girişiminde bulunduğunu iddia etti.
Herhangi bir can kaybı veya hasar yaşanmadığını belirten Lavrov, Kiev yönetimini “devlet terörü” uygulamakla suçladı.
Rus bakan, bu girişimin müzakere süreçlerini etkileyeceğinin altını çizerek, “Rusya’nın müzakere yaklaşımı, Kiev rejiminin devlet terörizmi politikasına kesin geçişi dikkate alınarak yeniden gözden geçirilecektir” dedi.
Lavrov ayrıca, Putin’in konutuna yönelik bu girişime karşılık verileceğini belirterek, “Rusya’nın misilleme hedefleri ve zamanı belirlendi” ifadesini kullandı.
ZELENSKİY-TRUMP ZİRVESİ: BARIŞ PLANI YÜZDE 90 HAZIR
Sahada hareketlilik sürerken, diplomatik çözüm arayışları ABD’nin Florida eyaletine taşındı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ABD Başkanı Donald Trump ile Mar-a-Lago malikanesinde kritik bir görüşme gerçekleştirdi.
Zelenskiy, 20 maddelik barış planı üzerinde çalıştıklarını ve planın yüzde 90 oranında hazır olduğunu duyurdu.
Anlaşmaya varılamayan iki temel konunun “Zaporijya Nükleer Santrali’nin işleyişi” ve “toprak meselesi” olduğunu vurgulayan Zelenskiy, şunları kaydetti:
“Toprak bütünlüğümüz, kendi devletimiz ve çıkarlarımız var; bu doğrultuda hareket edeceğiz. Rusya’nın pembe hayallerinde topraklarımızda hiç bulunmamamız gerekirdi ama biz buradayız. Donbas’tan çekilmemizi istemeleri yeni değil.”
Görüşmede en dikkat çekici başlıklardan biri, savaş sonrası güvenlik garantileri oldu. Zelenskiy, Trump’a bu garantilerin süresiz olmasa da en az 15 yıl sürmesi gerektiğini ilettiğini aktardı.
Ukrayna lideri, “Başkan Trump’a ‘Savaş halindeyiz ve bu neredeyse 15 yıldır sürüyor. 30, 40 veya 50 yıllık bir süre olasılığını değerlendirmeye çok istekliyiz, bu Başkan Trump’ın tarihi kararı olur’ dedim. Kendisi de bunu değerlendireceğini söyledi” ifadelerini kullandı.
Zelenskiy ayrıca, barış planının Ukrayna halkı tarafından kabul edilmesi için referanduma gidilmesi gerektiğini, bunun için de en az 60 günlük bir ateşkese ihtiyaç duyduklarını belirtti.
Ocak ayında ABD ve Avrupalı yetkililerin katılımıyla güvenlik garantilerinin ele alınacağı yeni bir toplantı planlandığını duyuran Zelenskiy, sürecin dört taraflı (ABD, AB, Ukrayna, Rusya) teknik gruplarla yürütülebileceği sinyalini verdi.
KREMLİN: ÇATIŞMANIN DURMASI İÇİN UKRAYNA DONBAS’TAN ÇEKİLMELİ
Kiev ve Washington arasındaki görüşmelere Moskova’dan yanıt gecikmedi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, çatışmaların durdurulması için ön şartın Ukrayna askerlerinin Donbas bölgesinden ve idari sınırların dışına tamamen çekilmesi olduğunu yineledi.
“Rusya, hedeflerine ulaşarak çatışmaları sonlandırmayı düşünüyor” diyen Peskov, Trump ve Putin arasında bir telefon görüşmesi planlandığını doğruladı ancak Putin ile Zelenskiy arasında doğrudan bir temasın söz konusu olmadığını belirtti.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin de Kiev yönetiminin Donbas konusunda “derhal cesur ve sorumlu bir siyasi karar” alması gerektiğini savundu.
İzvestiya gazetesine konuşan Galuzin, geçici bir ateşkese karşı olduklarını, İstanbul müzakerelerinden bu yana sürecin Kiev ve Avrupa tarafından baltalandığını iddia etti.
PUTİN: SALDIRILAR SÜRECEK, GÜVENLİK ŞERİDİ GENİŞLETİLECEK
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise dün askeri yetkililerle yaptığı toplantıda sahadaki operasyonların devam edeceği mesajını verdi.
Ukrayna ordusunun geri çekildiğini öne süren Putin, Rusya sınırlarının güvenliği için oluşturulan “güvenlik şeridinin” genişletilmesi talimatını verdi.
Özellikle Zaporijya bölgesindeki duruma değinen Putin, “Düşmanın yıllardır orada hazırlık yaptığını biliyoruz. Zaporijya’nın tümüyle özgürleştirilmesi için saldırılara devam etmek gerekiyor” diye konuştu.
Rusya Savunma Bakanlığı ise sahadaki son durumu aktarırken, Donetsk Halk Cumhuriyeti’ndeki Dibrova yerleşim yerinin kontrolünün tamamen ele geçirildiğini duyurdu.
RUSYA’DA YENİ YIL KUTLAMALARINA KISITLAMA GETİRİLDİ
Savaşın uzaması ve artan kayıplar, Rusya’daki sosyal yaşama da kısıtlamalar getirdi. Ülkenin birçok bölgesinde yerel yönetimler, “etik gerekçelerle” yeni yıl kutlamalarını, havai fişek gösterilerini ve kurumsal eğlenceleri iptal etti.
Tuva Bölgesi Başkanı Vladislav Hovalyg, “Oğullarımız cephedeyken gürültülü kutlamalar yapmak doğru değil” derken, Saratov Valisi Roman Busargin kamu görevlilerini eğlence yerine cepheye insani yardım toplamaya çağırdı.
Ukrayna sınırına yakın bölgelerde ve Kırım’da havai fişek kullanımı tamamen yasaklandı.
ENERJİ ALTYAPISI VE SİVİL YERLEŞİMLER HEDEFTE
Rusya, kış aylarının gelmesiyle birlikte Ukrayna’nın enerji şebekesine yönelik hava saldırılarını sistematik olarak artırdı.
Bu hafta başkent Kiev ve çevresine düzenlenen geniş kapsamlı saldırılarda 500’e yakın İHA ve onlarca füze kullanıldı.
Bu saldırılar neticesinde Kiev ve Odessa başta olmak üzere birçok bölgede yüz binlerce insan dondurucu soğukta elektriksiz kalırken, Birleşmiş Milletler verilerine göre 2025 yılında sivil kayıplar önceki yıla oranla yüzde 31 artış gösterdi.
Ukrayna ordusu ise son aylarda savunma stratejisini Rusya’nın derinliklerindeki ekonomik ve lojistik merkezlere kaydırdı.
Bloomberg ve Reuters’ın aktardığı verilere göre, bu ay içinde Ukrayna, Rusya’nın enerji altyapısına yönelik savaşın başlangıcından bu yana en yüksek sayıda saldırıyı gerçekleştirdi.
Sadece bu ay içerisinde Rus petrol rafinerileri, tankerleri ve boru hatlarına yönelik en az 24 büyük operasyon düzenlendi.
Krasnodar bölgesindeki Tuapse ve Taman limanları ile Hazar Denizi’ndeki petrol sahaları bu saldırıların odak noktası oldu.
Kiev yönetimi, bu stratejiyle Rusya’nın savaş finansmanını sağlayan “petrodolar” akışını kesmeyi ve Rus ordusunun lojistik kapasitesini zayıflatmayı hedefliyor.