“Rusland heeft de bal om te bewijzen dat het serieus is over vrede.” Dat zei de Britse premier Starmer na een videovergadering die hij vandaag had met Europese leiders en functionarissen van de NAVO en de Europese Commissie. Ook vertegenwoordigers uit Australië, Canada en Nieuw-Zeeland waren bij het gesprek, net als de Oekraïense president Zelensky.
Starmer zei dat Oekraïne heeft laten zien dat het “de partij van de vrede” is, omdat de Oekraïense president Zelensky volgens hem heeft ingestemd met een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren. Rusland zou zich hierbij moeten aansluiten, aldus de Britse premier.
Hij wees erop dat Rusland een voorstel tot een wapenstilstand van de Amerikaanse president Trump vertraagt en Oekraïne met “barbaarse aanvallen” bestookt. Dat staat volgens hem haaks op de vrede die Poetin beweert te willen. “Poetin neemt een staakt-het-vuren niet serieus.”
Zelensky zei na de videovergadering dat er al een staakt-het-vuren had kunnen zijn, maar “Rusland doet er alles aan om dat te voorkomen”. Volgens Zelensky liegt Poetin over hoe een staakt-het-vuren te ingewikkeld zou zijn. “De waarheid is dat Poetin de oorlog al bijna een week heeft gerekt na de gesprekken in Jeddah. En hij zal blijven rekken.”
Maatregelen en sancties
Leden uit de coalitie vinden dat Oekraïne zichzelf moet kunnen verdedigen en ook toekomstige Russische agressie moet kunnen afschrikken, zei Starmer. Volgens hem zijn “robuuste en geloofwaardige veiligheidsmaatregelen” de beste manier om “duurzame vrede” te bewerkstelligen in Oekraïne.
De coalitie wil de eigen verdediging opschroeven en de strijdkrachten van Oekraïne versterken. Ook willen de landen klaarstaan om na een vredesakkoord Oekraïne te helpen bij de beveiliging op land, ter zee en in de lucht.
De coalitie voert daarnaast druk uit op Rusland met de aankondiging van strengere sancties. Ook premier Schoof heeft op X gezegd dat nieuwe Europese sancties “noodzakelijk” zijn.
Oekraïne wil een duidelijk standpunt over veiligheidsgaranties en stelt dat vrede beter te handhaven is met Europese militairen op de grond en Amerika als “vangnet”. En ook de Britse premier vindt dat de VS moet meewerken in het geval van een bestand. “Ik heb duidelijk gemaakt dat het in samenwerking met de VS moet gebeuren.”
Zelensky wil duidelijke toezeggingen over hulp van de VS en Europa en wil ook beloftes over investeringen in de defensieproductie in Oekraïne en Europese landen. “Het zou geen drie tot vijf jaar moeten duren als het om uw verdediging en veiligheid gaat”, zei hij. “Doe het alstublieft zo snel mogelijk.”
Oekraïens grondgebied
Rusland bezet ongeveer een vijfde van het Oekraïense grondgebied, inclusief het schiereiland de Krim. In het oosten en zuiden staan grote delen van de provincies Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson onder Russische controle.
De territoriale situatie in Oekraïne noemde Zelensky na de bijeenkomst gecompliceerd. Hij stelt dat er op een later moment moet worden gesproken over de door Rusland bezette gebieden in Oekraïne. Hij benadrukte dat Oekraïne bezet gebied nooit als Russisch zal erkennen.
Komende week gaan militaire planners in het Verenigd Koninkrijk met elkaar in gesprek over hoe legers van verschillende landen “de toekomstige veiligheid van Oekraïne kunnen ondersteunen”, aldus premier Starmer.
Die bijeenkomst vindt donderdag plaats en ook Nederlandse vertegenwoordigers nemen deel aan dit gesprek.