Premier Schoof kan in Europa verder praten over herbewapening. Maar hoe de miljarden worden verdeeld is nog onduidelijk. “Grote besluiten” daarover vallen volgens Schoof uiteindelijk “alleen hier”, zei hij in een debat met de Tweede Kamer, doelende op het parlement. Nederland heeft “tot nu toe nog niets besloten”, zei Schoof, en “leningen zullen altijd tijdelijk zijn”.

Donderdag en vrijdag gaat Schoof naar de Europese top in Brussel, waar het plan voor 800 miljard euro voor Europese herbewapening, het zogeheten Rearm Europe, opnieuw op de agenda staat. Vooral de oppositie maakt zich zorgen over met welk mandaat en welke vrijheid Schoof naar de top gaat, omdat de coalitie niet op één lijn zit.

Tot woede van de VVD steunde de PVV – samen met NSC en BBB – vorige week een motie van JA21 tegen de Europese plannen om zo’n 800 miljard euro vrij te maken. De partijen zijn tegen het oprekken van begrotingsregels en gemeenschappelijke Europese leningen. Spoedoverleg volgde, premier Schoof vond dat zijn bewegingsruimte in Europa werd beperkt.

Het zeven pagina’s tellende uitlegdocument dat vervolgens werd opgesteld, stelde oppositiepartijen allerminst gerust, zo bleek vandaag. CDA-Leider Bontenbal sprak van een “verhullend briefje”, GroenLinks-PvdA-leider Timmermans noemde het een “bezweringsformuletje”, SP-leider Dijk sprak van een “politiek woordenspel”. ChristenUnie-leider Bikker had de brief “wel tien keer gelezen”, maar “nog geen idee wat er in staat”.

‘Grotere beeld’

Van PVV-leider Wilders wilden oppositiepartijen weten wat de PVV nu wel of niet gaat steunen. Daar wilde hij nog niet op vooruitlopen, “omdat niet duidelijk is wat het uiteindelijke Europese plan nu precies is”. Schoof krijgt van de PVV “totale vrijheid” bij het overleg, aldus Wilders, maar “de PVV stemt niet automatisch voor”. Dat moet blijken na afloop, als we weten waar het precies om gaat, aldus Wilders.

Dat kwam hem op kritiek van onder meer GroenLinks-PvdA, CDA en D66 te staan. Timmermans vindt dat Schoof met een “onmogelijke boodschap” op pad moet, Bontenbal zegt dat Schoof “met zijn handen op zijn rug” naar Brussel gaat. D66-leider Jetten vraagt zich af of Schoof tijdens de top steeds met Wilders moet bellen. Wilders hield de partijen voor dat ook zij zelf pas na afloop, als meer duidelijk is, wel of niet met de plannen zullen instemmen.

Partijen in de Kamer, waaronder GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en SP, verwijten Schoof ook dat hij niet voldoende duidelijk maakt wat er nu met dat enorme bedrag van 800 miljard kan worden gedaan.

Trein al vertrokken

Schoof erkende dat nog niets vastligt, maar wees op “het grotere beeld” dat we “moeten blijven zien”. En dat is, zo concludeerde hij, dat we “allemaal Oekraïne willen steunen”. “Iedereen begrijpt dat het ook om onze eigen vrijheid gaat.”

Ook ziet Schoof brede overeenstemming in de Tweede Kamer dat Europa meer moet doen om de eigen defensie te versterken. Met de coalitiepartijen is afgesproken dat het kabinet zich vooral kritisch zal opstellen als de financiering van de plannen in hun ogen niet deugt of een gevaar is voor de financiële stabiliteit van de Europese landen, herhaalde hij. En na de top komt het kabinet bij de Kamer terug.

Dat stelde de opsteller van de motie, die vorige week tot de commotie leidde, niet gerust. Volgens JA-21 leider Eerdmans is de Brusselse trein “allang vertrokken” en is het “al te laat”.

GroenLinks-PvdA en CDA vinden juist dat Nederland niet snel genoeg op die trein springt en wezen beiden op Duitsland dat vanwege de internationale spanningen vandaag met een historisch schuldenpakket voor defensie instemde. “Een groot verschil met de Bundestag”, zei Timmermans. “Duitsland staat voor daadkracht, Nederland voor doormodderen”, zei Bontenbal.

Door Haluk