ABD ve Filipinler’in tatbikatından saatler önce Çin ve Filipinler donanmaları Güney Çin Denizi’ndeki ihtilaflı Scarborough Sığı yakınlarında karşı karşıya geldi.
Çin ile Filipinler donanmaları, Güney Çin Denizi’nde iki ülke arasında ihtilafa konu olan Scarborough Sığı yakınında bir kez daha karşı karşıya geldi. Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun Güney Çin Denizi’nin bulunduğu bölgeden sorumlu Güney Cephe Komutanlığı, 20 Nisan Pazar günü bölgeye “yasadışı” şekilde giren bir Filipinler savaş gemisinin uzaklaştırıldığını açıkladı. Söz konusu karşılaşma, ABD ile Filipinler’in düzenlediği yıllık Balikatan askeri tatbikatının başlamasından saatler önce meydana geldi. ÇİN: AKSİ HALDE SONUÇLARINA KATLANIRSINIZ Çin’in Güney Cephe Komutanlığı Sözcüsü Albay Cao Cıvey, konuya ilişkin açıklamasında, bir Jacinto sınıfı devriye gemisi olan “BRP Apolinario Mabini”nin Çin’e ait sulara izinsiz girdiğini, komutanlığa bağlı birliklerin yasalara uygun olarak gemiyi tespit ve takip ettiğini ve uyararak bölgeden çıkardığını belirtti. Filipinler’e ihlal ve provokasyonlarına son verme çağrısı yapan Sözcü Cao, aksi halde sonuçlarına katlanacağı uyarısında bulundu. FİLİPİNLER’DEN ÇİN’E YANIT Filipinler Donanma Sözcüsü Tuğamiral Roy Vincent Trinidad da buna yanıt olarak bölgedeki egemenlik iddiasını yineleyerek, Filipin güçlerinin kendi deniz bölgelerinde her gemiye meydan okuma hakkı olduğunu ifade etti. GERİLİMDE DİKKAT ÇEKİCİ ZAMANLAMA İki ülke arasındaki gerilime yol açan karşılaşma, ABD ile Filipinler’in düzenlediği yıllık Balikatan askeri tatbikatının başlamasından saatler önce yaşandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın ikinci başkanlık döneminde ilk kez düzenlenen tatbikata iki ülkeden 14 bin asker katılıyor. Uçak gemileri, muhripler ve ABD yapımı uçaksavar füze sisteminin de dahil olduğu tatbikat, 9 Mayıs’a kadar devam edecek. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Ciakun, bugün Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında Filipinler’i tatbikat nedeniyle eleştirerek, “Filipinler’in bölge dışı bir ülkeyle askeri tatbikat yapması, stratejik ve taktik silahlar konuşlandırması bölgesel istikrara ve ekonomik büyüme potansiyeline zarar veriyor” dedi. ÇİNLİLER “HUANGYAN”, FİLİPİNLİLER “PANATAG” DİYOR Üçgen biçimli, ortasında lagün bulunan bir deniz bendi olan Scarborough Sığı, Güney Çin Denizi’nin doğusunda, Filipinler’in kuzeyindeki Luzon Adası’na 120 deniz mili (222 kilometre) mesafede yer alıyor. Çinlilerin “Huangyan”, Filipinler’in “Panatag” adını verdiği sığlık, son yıllarda iki ülkenin egemenlik iddialarını seyrüsefer faaliyetleriyle sergilediği bir bölge haline geldi. Bölgede 2012’de Filipinler Sahil Güvenliğinin kaçak avlandıkları gerekçesiyle 8 Çin balıkçı gemisini alıkoyma girişimi, Çin Sahil Güvenliğinin olaya müdahalesiyle iki ülke arasında gerilime dönüşmüş, sürtüşmelerin ardından Çin resifin kontrolünü ele geçirmişti. GÜNEY ÇİN DENİZİ ANLAŞMAZLIĞI Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin bağımsızlıklarını kazandığı İkinci Dünya Savaşı sonrasından bu yana bölge ülkeleri arasında egemenlik ihtilaflarının odağında yer alıyor.
Çin, ilk kez 1947’de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken, yer altı kaynakları açısından zengin bölgede Filipinler’in yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da hak iddia ediyor. Çin’in bölgedeki ihtilaflı adalarda üsler inşa etmesine, askeri unsurlarının yanı sıra sivil gemi filolarıyla varlık göstermesine, bölge ülkeleri ve ABD karşı çıkıyor. Hollanda’nın Lahey kentindeki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in başvurusuyla verdiği kararda, Çin’in Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.