De Raad voor de Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) maakt zich zorgen over de steeds strengere regels voor gevangenen in de EBI, de Extra Beveiligde Inrichting in Vught. Volgens de raad vallen steeds meer gevangenen onder het strengste regime, dat bovendien steeds strenger wordt. De adviseur en toezichthouder vreest dat de maatregelen een averechts effect hebben en juist leiden tot meer onveiligheid voor het gevangenispersoneel en de samenleving.
Voor gevangenen in de EBI is het onder meer sinds 2022 moeilijker om te bellen met familie. Ze mochten eerst twee keer in de week bellen, dat is sindsdien een keer per week. En de familie moet voor die telefoontjes naar een speciaal aangewezen politiebureau of gevangenis komen. Daar wordt gecontroleerd of er geen criminele contacten meeluisteren.
Taghi
RSJ-voorzitter Han Moraal schrijft in een zogenoemde zorgenbrief aan staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid dat hij wel snapt dat voor de gevaarlijkste criminelen extra maatregelen worden genomen.
“Ik begrijp heel goed dat je de contacten met de buitenwereld moet beperken voor gedetineerden van de hoogste categorie, die doorgaan met hun crimineel handelen. Maar doe dat alleen als je aanwijzingen hebt dat een crimineel daarmee bezig is. Doe het niet voor de hele groep.”
Onder anderen de tot levenslang veroordeelde Ridouan Taghi zit in de EBI. Drie van zijn advocaten zijn de afgelopen jaren opgepakt op verdenking van het doorgeven van boodschappen van Taghi aan mensen uit zijn netwerk. Tegen de laatste advocaat die werd opgepakt, startte het OM een onderzoek naar aanleiding van een tip van de inlichtingendienst AIVD.
Over een kam scheren
Op dit moment ligt er een voorstel om de strenge maatregelen te laten gelden voor alle gedetineerden in de EBI en in AIT-afdelingen. AIT staat voor Afdeling Intensief Toezicht. Er zijn vier gevangenissen die zo’n afdeling hebben. Gevangenen die daar zitten, worden extra scherp in de gaten gehouden om te voorkomen dat ze in de gevangenis doorgaan met hun criminele activiteiten.
Moraal vindt het een slecht idee om alle EBI en AIT-gevangenen over een kam te scheren. “Gedetineerden hebben recht op zo weinig mogelijk beperkingen, de opsluiting zelf is de straf en niet een extra strengheid.”
‘Onveilig voor personeel en samenleving’
Bovendien leiden steeds strengere regels mogelijk tot onveilige situaties voor het gevangenispersoneel, zegt hij: “Het leidt tot meer frustratie en meer hardheid.” Volgens de RSJ is het belangrijk dat er een goede relatie is tussen de gevangene en het personeel om de orde en veiligheid in de gevangenis te waarborgen.
Op de lange termijn verwacht de raad dat ingrijpende maatregelen ook slecht kunnen zijn voor de resocialisatie van gevangenen. “Mensen kunnen terugkomen in de samenleving op een manier die alleen maar gevaarlijker is. Dat betekent dat de schade in de samenleving op de lange termijn groter kan zijn.”
Staatssecretaris Coenradie heeft nog niet op de zorgenbrief van de RSJ gereageerd.