Hoe denkt het kabinet het klimaatdoel voor 2030 nog te gaan halen? Sinds in oktober bleek dat de kans met het huidige klimaatbeleid vrijwel verkeken was, hangt die vraag dreigend boven minister Hermans van Klimaat en Groene Groei. Maar ook de problemen met de industrie zijn sindsdien allesbehalve kleiner geworden. En dat binnen een coalitie waarin het klimaat sinds het najaar alleen maar verder op de achtergrond is geraakt.
Tegen die achtergrond presenteerde Hermans vandaag haar langverwachte klimaatpakket, dat energie in Nederland bovendien betaalbaarder moet maken en de afhankelijkheid van andere landen moet verkleinen. Het wettelijke klimaatdoel (55 procent minder CO2-uitstoot dan in 1990) wil Hermans dichterbij brengen. Ze denkt zelfs dat het doel hiermee “binnen bereik” komt, al schieten de maatregelen vermoedelijk tekort om het te halen.
Duidelijk is dat het ministerie denkt zo’n 10 megaton CO2-uitstoot te kunnen besparen met het hele maatregelenpakket. Een stapje, zeggen deskundigen na een eerste bestudering van de plannen, maar de zorgen over de slagingskansen van het Nederlandse klimaatbeleid zijn er niet mee weg.
Summier
Dat heeft ermee te maken dat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bij zijn doorrekening van het klimaatbeleid afgelopen najaar vaststelde dat de kans dat het wettelijke klimaatdoel voor 2030 wordt gehaald minimaal is. Slechts zo’n 5 procent kans, becijferde het planbureau.
Datzelfde PBL zal de plannen eerst moeten doorrekenen voordat er iets zinnigs gezegd kan worden over de nieuwe kansen op succes. Maar een voorschot op die conclusies valt al voorzichtig te nemen. Het PBL was namelijk duidelijk in oktober: bij 8 ton CO2-besparing moet tot 2030 alles meezitten om het doel te halen. Bij 16 megaton besparing zou de kans 50 procent zijn. Zekerheid (95 procent kans) is er pas bij 24 megaton.
Deskundigen zijn er dus nog niet van overtuigd dat die 10 megaton besparing voldoende is. Grote kans dat het PBL over een jaar concludeert dat er opnieuw extra CO2-besparing nodig is. Tegelijkertijd wordt benadrukt dat het gezien kan worden als een eerste stap. Zonder extra besparing, hoe summier ook, was er überhaupt geen verandering in die minimale kans om het wettelijke klimaatdoel te halen, is het idee.
Enthousiasme in haven
Vanuit de industrie wordt enthousiaster gereageerd op de plannen. De Rotterdamse haven denkt dat de aangekondigde plannen helpen om de industrie in het economisch belangrijke gebied duurzamer te maken. Belangenbehartiger Deltalinqs spreekt van “een aantal goede stappen om de basisindustrie weer met meer vertrouwen naar de toekomst te laten kijken”.
Vooral het versimpelen van procedures om stroomkabels sneller aan te leggen en het opslaan van CO2 plus het schrappen van de plastic-heffing noemen de bedrijven in de haven “een goede zaak” en “betekenisvolle stappen”.
Toch hoopt de haven op meer. Deltalinqs-voorzitter Victor van der Chijs wil dat het kabinet op Prinsjesdag het voornemen om de netkosten voor elektriciteit te verlagen ook gaat doorvoerden: “Zeker nu de Duitsers en Belgen hier ook flinke stappen zetten.”
Fossiele subsidie
Milieu- en klimaatorganisaties hebben daarentegen met afgrijzen kennis genomen van de plannen van Hermans. Zeker de terugkeer van een fossiele subsidie, de Indirecte Kostencompensatie (IKC), wekt grote woede. Dat is een maatregel waarmee grootverbruikers van energie gecompenseerd kunnen worden voor hun hogere elektriciteitsprijzen door het Europese emissiehandelssysteem.
Klimaatorganisaties Wise, Fossielvrij en Extinction Rebellion hebben met stickers het ministerie van Klimaat en Groene Groei omgedoopt tot het ministerie van Fossiel en Gore Groei. “In plaats van de klimaatcrisis aan te pakken, komt de minister met extra fossiele subsidies voor de industrie, dat is compleet absurd”, vindt Wise-directeur Lisanne Boersma.
“Dit kabinet kiest ervoor om miljarden te investeren in de fossiele industrie, terwijl we over alle klimaatgrenzen heen denderen”, vindt directeur Renske Wienen van Fossielvrij. “Het klimaatpakket van minister Hermans schiet dramatisch tekort om de eigen klimaatdoelen voor Nederland te halen. Het is duidelijk dat dit kabinet de klimaatcrisis totaal niet serieus neemt”, vindt Oxfam, die eveneens de terugkeer van de IKC hekelt.
Ook directeur Donald Pols van Milieudefensie is fel over de terugkeer van de compensatieregeling. “Waar eerder afbouw van fossiele subsidies was beloofd, krijgt de industrie die nu juist als cadeautje terug. Terwijl gewone mensen en kleine ondernemers de volle rekening betalen, blijft de industrie buiten schot.”