“Buitenaards, onmenselijk”, zegt atletenmanager Jos Hermens op zondag 23 april 2023, nadat zijn pupil Sifan Hassan bij haar marathondebuut in Londen volkomen onverwacht na een bizarre race winnend over de finish is gegaan.
Hermens, inmiddels 75 jaar oud, heeft veel meegemaakt in zijn (atletiek)leven, maar deze prestatie maakt heel veel bij hem los. “Een marathonster is geboren”, weet de manager van Hassan op die dag in Londen. “Bij haar is niets onmogelijk.”
Hermens kijkt in aanloop naar de prestigieuze marathon van Londen, waar Hassan zondag opnieuw op jacht gaat naar de zege, op verzoek terug naar die speciale dag in 2023. De dag waarop de gouden marathondroom van Hassan, die afgelopen zomer uitkwam op de Olympische Spelen in Parijs, werd geboren.
Voor Hassan moet de marathon in Londen in 2023 een opmaat worden naar de Olympische Spelen van een jaar later in Parijs, waar ze de marathon wil combineren met twee afstanden op de baan. Een unieke combinatie.
Hermens heeft al in 2022 een gesprek met Hassan en haar trainer Tim Rowberry over het plan. “Eén ding was wel duidelijk: ze moest voor Parijs in elk geval marathonervaring opdoen.”
Hassan neemt in overleg met haar trainer een besluit. Londen 2023 moet het worden. Daar gaat ze voor het eerst in raceverband de strijd aan met de 42.195 meter. Hermens opperde nog om in Rotterdam te starten, maar dat ziet de atlete niet zitten.
“Ze had ook in een minder aansprekende marathon kunnen starten, weg van de druk. Nee, het moest juist een marathon zijn waar de hele wereld naar kijkt, waar de wereldtop aan de start staat, waar druk op zit. Dat is Sifan Hassan ten voeten uit. Ze wil uitgedaagd worden”, zegt Hermens.
Dag voor de marathon
De aanloop naar haar eerste marathon verloopt stroef. Ze wordt ziek, mist trainingen en de marathon is net na afloop van de ramadan, de wekenlange vastenperiode waar ze zich als moslima aan houdt.
“Eigenlijk was de dag voor de marathon van Londen belangrijker dan de dag zelf”, vist Hermens uit zijn herinneringen op. “Dan is er een technische bijeenkomst waar alles wordt uitgelegd: het eten, het drinken, de begeleiding, enzovoort. We zaten daar en na afloop was er wat vertwijfeling bij Sifan. Wat doe ik hier? Mijn voorbereiding is helemaal niet goed geweest, zei ze.”
Hermens stelt haar gerust. “We hebben een tijdje gezeten. Je moet een keer ervaring opdoen, heb ik haar voorgehouden. Je leert hiervan. Je kunt altijd uitstappen, na 10 of 20 kilometer”, houdt hij haar voor.
Op de dag van de race heeft Hermens nog kort contact met de atlete. “De missie is duidelijk: kijken waar het schip strandt. Ik had veel vertrouwen in haar die zondag”, weet hij nog.
Pijn aan heup
Als Hermens ongeveer een uur na de start in een van de tenten bij de finish arriveert waar hij de race via de televisie kan volgen, ziet hij Hassan in de problemen. De atlete stopt, grijpt naar haar linkerheup, doet strekoefeningen. Niemand weet wat er aan hand is.
Hermens: “Vooraf had ze het niet over fysieke problemen gehad. Ze was nog niet eens op de helft. Ik had haar gezegd dat ze kon uitstappen als er iets was, dat dat verder geen gevolgen zou hebben. Toen ik haar in de race bezig zag, dacht ik: ik hoop niet dat ze mijn woorden al te letterlijk neemt.”
Kijk hier het moment terug:
Uiterlijk lijkt Hassan rustig. Bij een terugblik vrijdag geeft ze toe dat ze vanbinnen wel in paniek was. “Het leek wel gescheurd. De pijn was scherp. Mijn been was stijf. Ik zei tegen mezelf: je bent dom. Wat heb je gedaan? Maar na het strekken werd de pijn met de kilometer minder.”
Bijna-botsing
Hassan gaat na wat oponthoud verder, maar verliest wel het contact met de koploopsters. In de tent kan Hermens niet zien waar ze zich in het veld bevindt. De ervaren atletenmanager constateert wel dat het vooraan niet supersnel gaat. Dat is in haar voordeel: Hassan weet terug te keren.
Eenmaal weer vooraan maakt Hassan het opnieuw spannend bij een drankpost. Ze slaat abrupt rechtsaf om haar drinken van tafel te grissen. Een volgmotor kan haar net ontwijken.
Hassan loopt weer naar de kopgroep en biedt andere atleten haar drinkbeker aan. “Toen zag ik dat ze heel ontspannen was. Ik ging geloven in een mooie afloop”, zegt Hermens. Die komt er: in de sprint verslaat Hassan haar twee overgebleven concurrenten en verpulvert ze het Nederlands record.
Op dat moment weet Hermens dat er een nieuwe marathonster is geboren. In de chaos na afloop is er weinig contact. “Een knuffel. Dat was het voor dat moment. Er zijn allerlei plichtplegingen, ceremonie, dopingcontrole. Dat is niet erg. Die knuffel was voor de eeuwigheid: een moment waar ik nu nog kippenvel van krijg.”
Kijk hier de lange samenvatting van Hassans verbluffende marathondebuut terug: