Met een stichting die hij onlangs heeft opgericht, wil Theo van Duyse geld inzamelen om een oude luchtwachttoren in Zeeuws-Vlaanderen op te knappen. De uitkijktoren is een van de laatste overblijfselen van de Koude Oorlog in Nederland en was bedoeld om vijandige Russische vliegtuigen te spotten.
Van Duyse is sinds 1992 eigenaar van de luchtwachttoren in Nieuw Namen, op de grens met België. Omdat het hem als particulier niet lukt, wil hij met de stichting fondsen aanspreken om de kostbare reparatie van de toren – er is sprake van betonrot – te betalen, meldt Omroep Zeeland.
De luchtwachttoren stamt uit de jaren 50. Het is een van de weinige restanten van een netwerk van in totaal 256 uitkijkposten dat zich toen over heel Nederland uitstrekte. Tussen de torens, die toen met prefab beton werden gebouwd, zat maximaal een afstand van zestien kilometer.
Het idee was dat het Korps Luchtwachtdienst zo in heel Nederland met het blote oog (en een verrekijker) eventuele Russische vliegtuigen zou zien én horen, mochten die onder het bereik van de radar (900 meter hoogte) binnenvliegen.
Russisch vliegtuig
De bewaking van het Nederlandse luchtruim is tot halverwege de jaren 60 op deze manier gedaan. Militairen, maar ook vrijwilligers speurden vanaf de torens het luchtruim af. Er zou één keer, in Limburg, inderdaad een Russisch vliegtuig zijn gespot. Maar dat bleek op de terugweg te zijn van een vliegshow in Frankrijk en had geen vijandige bedoelingen. In 1968 stopte de bewaking.
Veel van de luchtwachttorens zijn daarna afgebroken. Er zijn er nu nog 21, waaronder de ruim 16 meter hoge toren in Nieuw Namen naast het huis van Van Duyse. “Iemand vroeg mij in 1992 of ik interesse had in de toren, omdat niemand wist wat ze met het gekke ding moesten doen”, zegt hij. “Ik heb de toren toen voor 50 gulden gekocht en later ook de bunker die ernaast ligt.”
Veel belangstelling
De Zeeuw doet de toren regelmatig open voor publiek. Hij heeft over belangstelling niet te klagen. “Ik krijg mensen uit Amsterdam. Almere. Fietsgroepen. Maar ook Amerikanen hebben belangstelling voor de toren”, zegt hij. “We hebben wel eens een Open Monumentendag gehad met 200 bezoekers.”
Maar nu is vooral de onderkant van het bouwwerk er slecht aan toe. De cementdekking van de betonwapening laat los en er is betonrot zichtbaar. Een goede opknapbeurt is noodzakelijk, aldus Van Duyse. En daar wil hij samen met anderen in een stichting geld voor inzamelen.
“Omdat ik natuurlijk ook ouder word en niet het eeuwige leven heb, maar ook omdat ik wil dat hij behouden blijft voor het nageslacht en het dorp Nieuw Namen”, aldus Van Duyse. “Én omdat we als stichting misschien in aanmerking komen voor subsidie. Het zou gewoon zonde zijn als hij verdwijnt.”