Het kabinet onderzoekt de invoering van een landelijke reispas waarmee mensen met een laag inkomen gratis of goedkoper buiten de spits met het openbaar vervoer kunnen reizen. Dat staat in een brief van minister Madlener en staatssecretaris Jansen (beide PVV) aan de Tweede Kamer.
De pas zou toegang geven tot trein, bus, tram en metro. Het kabinet wil op die manier mensen die op het sociaal minimum zitten meer mogelijkheden geven om te reizen. Het zou om honderdduizenden gezinnen gaan: rond de 500.000 huishoudens leven op of onder bijstandsniveau, ruim 400.000 gezinnen zitten daar net boven.
De maatregel zou gefinancierd moeten worden door 157,5 miljoen euro uit het Klimaatfonds te halen en 152,5 miljoen euro uit een Europees sociaal klimaatfonds te vragen, dat zich richt op klimaatmaatregelen tegen armoede. Het kabinet is daarnaast in overleg met lagere overheden, die zouden ook willen meebetalen aan de pas.
Kanttekeningen bij het idee zijn er ook: naast dat het plan nog door de beide Kamers moet zijn er ook vraagtekens bij het plan van de overkoepelende branche OV-NL. Eerder was de Kamer al kritisch op de plannen van het kabinet om jaarlijks 335 miljoen op het OV te bezuinigen.
Bezuinigingen
Volgens voorzitter Hatte van der Woude van de brancheorganisatie is het plan op zich een goed idee, en heeft de ov-branche er ook om gevraagd, maar gaat het de grotere problemen in de sector niet oplossen. Zij wijst erop dat er tegelijkertijd al bezuinigd wordt op het ov, terwijl het aantal reizigers de laatste jaren terugloopt. “Daardoor is het ov al duurder geworden en zijn er lijnen geschrapt.”
Volgens Van der Woude zal de pas ergens van betaald moeten worden, en hebben vervoerders dan nog minder te besteden. Door de bezuinigen van de afgelopen jaren zullen vervoerders het dan niet meer “kunnen rondbreien”. “Dat betekent óf duurdere kaartjes voor de andere reizigers, óf minder lijnen en haltes.”
Een andere optie is volgens Van der Woude dat provincies gaan “bijpotten” maar dat gaat dan van de algemene middelen van hen af, met gevolgen voor andere uitgaven. Ze pleit er daarom voor dat het kabinet de bezuinigingen van 335 miljoen per jaar terugdraait.
‘Grote opgave blijft staan’
Op de vraag of de pas niet juist het aantal reizigers omhoog kan brengen verwijst Van der Woude naar Duitsland, waar ook zo’n initiatief was. Daarbij werden geen nieuwe doelgroep of nieuwe inkomsten aangeboord.
“Het ov in ons land is de laatste jaren al fors afgenomen, tien procent van de lijnen en haltes is verdwenen. Deze pas vinden wij een goed idee maar zonder extra bijkomende investeringen blijft de grote opgave voor het ov staan.”