Het beleid van de Franse hoofdstad Parijs om de stad te vergroenen en autoluw te maken lijkt zijn vruchten af te werpen. In twintig jaar tijd is de luchtvervuiling gemiddeld gehalveerd. Dat is belangrijk, want giftige stoffen in de lucht vormen een gezondheidsrisico.
“De verbeteringen zijn vooral te danken aan milieumaatregelen die zijn genomen”, aldus Airparif, de onafhankelijke organisatie die voor Parijs kwaliteitsmetingen doet. “De hoeveelheid stikstofdioxide in Groot-Parijs is in 20 jaar tijd met 50 procent gedaald. Het aantal fijnstofdeeltjes is met 50 tot 55 procent gedaald.” Alleen de ozonconcentraties zijn niet verbeterd.
Het linkse gemeentebestuur heeft de laatste jaren tal van maatregelen genomen om de Parijse lucht schoner te maken. Dat gebeurde vooral door het aantal auto’s terug te dringen. Autorijstroken zijn geschrapt ten gunste van trottoirs, fietspaden, busbanen en tramlijnen.
Volgens de gemeente was dat nodig om een beter leefklimaat te creëren. Luchtvervuiling kan leiden tot ademhalingsproblemen, maar verhoogt ook het risico op bijvoorbeeld astma, hartinfarcten en longkanker.
,,In Groot-Parijs sterven jaarlijks 7900 mensen voortijdig door luchtvervuiling”, aldus Airparif. “Luchtvervuiling verkort de levensduur van mensen in Groot-Parijs met 10 maanden en is verantwoordelijk voor 11 procent van de totale sterfte.”
Fietspaden
In Parijs is in 20 jaar tijd 1400 kilometer aan fietspaden aangelegd. De laatste vijf jaar werden 200 straten geheel of gedeeltelijk autovrij gemaakt. De komende jaren komen daar 500 straten bij waar groenvoorzieningen worden aangelegd en waar auto’s en parkeerplaatsen moeten verdwijnen.
In 2017 werden milieuvignetten verplicht voor auto’s, waarop te zien is hoe vervuilend ze zijn. De meest vervuilende auto’s worden sindsdien geweerd of aan banden gelegd.
Grote rotondes zoals Place de la Bastille, Place de la République en Place de la Concorde zijn rigoureus veranderd. Er zijn veel minder opstoppingen en er is meer wandelruimte voor voetgangers.
Ook komt er meer ‘groen’ op straat. Tussen 2020 en 2026 worden 170.000 bomen in de stad geplant. De komende 15 jaar moet daar nog eens 300 hectare aan groen bijkomen.
Nederlandse fietsen
,,Wij vinden het geweldig”, zegt Samuel Moreau. Hij organiseert wekelijks de Friday Night Skate, een tocht dwars door Parijs waar duizenden rollers aan meedoen. Hij skate zelf nu even over de Rue de Rivoli. Die is 3 kilometer lang en bestond uit vier rijstroken voor auto’s. Nu zijn personenauto’s daar verboden.
Alleen taxi’s en ov hebben samen nog één rijstrook. De rest van de weg is voor fietsers, wandelaars, skaters en mensen op elektrische steps. Moreau: “We hebben veel meer ruimte in de stad gekregen. Het is voor ons ook veiliger geworden, als je gewoon rijstroken hebt waar auto’s niet mogen komen.”
Langs de kades van de Seine fietst een groep Nederlanders op huurfietsen van ‘Holland Bikes’. “Vroeger reden hier alleen maar auto’s en die scheurden dan met 120 kilometer per uur langs de Seine. Nu is het hier stil en rustig”, zegt Bart Vos, die Holland Bikes ruim 20 jaar geleden in Parijs met een collega opzette. “Toen wij hier begonnen zei de burgemeester vol trots dat de eerste 100 meter aan fietspad was aangelegd. Nu is er al meer dan 1000 kilometer fietspad.”
Maar niet alle Parijzenaars zijn blij. Winkeliers zeggen dat ze slechter bereikbaar worden voor klanten en leveranciers. Bewoners van de wijk Montmartre hebben gedemonstreerd. Zij zijn bang dat de oorspronkelijke bewoners worden weggejaagd door het ‘anti-autobeleid’ en dat er straks alleen maar toeristen op straat lopen.
Overigens zijn de verbeteringen van de luchtkwaliteit nog geen reden voor gejuich, waarschuwen specialisten. ,,De luchtvervuiling in heel Groot-Parijs overschrijdt nog steeds de grenswaarden die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft opgesteld”, aldus Airparif. ,,Daardoor lopen mensen gezondheidsrisico’s. Als we ons aan de WHO-waarden zouden houden zouden er (in Groot-Parijs, red.) jaarlijks 7900 minder voortijdige sterfgevallen zijn.”
Vijf keer de WHO-norm
Een heikel punt is de ringweg rondom Parijs, de périphérique, met gemiddeld meer dan een miljoen auto’s per dag. Maatregelen om het verkeer daar terug te dringen zijn pas recent genomen. De maximumsnelheid is vorig jaar verlaagd van 70 naar 50 kilometer per uur. Sinds dit jaar is één van de rijbanen gereserveerd voor carpoolers.
Het aantal kilometers dat alle auto’s samen afleggen in Parijs is de afgelopen 20 jaar gehalveerd, blijkt uit cijfers van Aiparif. Maar als de ringweg wordt meegerekend is het aantal kilometers ‘slechts’ met een kwart gedaald.
“Op sommige plaatsen rond de ringweg is de luchtkwaliteit nog altijd minder dan wat de Franse en Europese regels voorschrijven. Er zijn zelfs plaatsen waar de luchtvervuiling vijf keer zo hoog is als wat de WHO aangeeft als maximaal toelaatbaar”, aldus Airparif.