Wanneer Roemenen vandaag opnieuw naar de stembus gaan voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen, zal een inmiddels beruchte naam ontbreken: die van Calin Georgescu. Dat terwijl de radicale, pro-Russische kandidaat als dingen net anders waren gelopen, mogelijk al president van Roemenië was geweest.
De eerdere uitslag van de eerste ronde werd in december vlak voor de tweede ronde nietig verklaard. Het controversiële besluit volgde op onthullingen over Russische inmenging en over een vergaande TikTok-campagne die Georgescu in korte tijd onverwacht naar de eerste plek katapulteerden. Sindsdien volgt de ene wending na de andere. Georgescu werd aangeklaagd, onder meer voor handelen in strijd met de grondwet, kiesfraude en banden met een fascistische organisatie. Ook werd hij uitgesloten van deelname aan de verkiezingen.
Met het wegvallen van Georgescu zal een groot deel van zijn achterban zich scharen achter een andere kandidaat, de eurosceptische activist en oud-hooligan George Simion. Gezien de steeds grotere strategische rol die Roemenië inneemt als buurland van Oekraïne aan de Zwarte Zee, worden de verkiezingen vanuit de rest van Europa dan ook met argusogen bekeken.
Make Europe Great Again
De 38-jarige Simion is van de radicaal-rechtse AUR, die zichzelf willen profileren als een ‘soevereine partij’, en is naar eigen zeggen een MEGA-kandidaat: Make Europe Great Again. Hij wil Roemenië en de rest van Europa hervormen naar het voorbeeld van Donald Trumps agenda. Al is zijn toon ten opzichte van de EU tijdens de campagne wat milder geworden. Een overgrote meerderheid van Roemenen is voorstander van lidmaatschap.
De opmars van radicaal-rechts in Roemenië komt onder meer voort uit groot wantrouwen in de gevestigde orde en boosheid over de aanhoudende corruptie. De beslissing van het Constitutioneel Hof om de vorige uitslag nietig te verklaren, heeft daarbij niet geholpen. Veel Roemenen missen overtuigend bewijs dat deze in hun ogen antidemocratische stap gepast was. De achterban van Georgescu noemt het een coup en ziet het als verder bewijs dat het systeem tegen hun kandidaat was.
Het presidentschap is in Roemenië meer dan alleen een ceremoniële functie. De president stelt de premier aan, is de hoogste baas van de strijdkrachten en vertegenwoordigt het land op het wereldtoneel, dus ook in de EU.
Niet onbelangrijk in dat opzicht: Simion wil militaire steun voor Oekraïne stopzetten en is kritisch over de doorvoer van Oekraïens graan via Roemenië. Wat een overwinning voor Simion niet eenvoudig zou maken, is dat hij persona non grata is verklaard door zowel Chisinau als Kyiv. De politicus droomt openlijk van een ‘Groot Roemenië’ waar delen van Oekraïne en Moldavië weer deel van uitmaken.
Volgens de laatste peilingen stevent Simion af op zo’n 30 procent van de stemmen. Daarna komt de voormalig leider van de liberalen Crin Antonescu. Hij is na de afgelaste verkiezingen door de regeringspartijen naar voren geschoven als hun kandidaat en wordt gezien als een man van de gevestigde orde. Daarnaast strijdt Nicusor Dan, de burgemeester van Boekarest, om een tweede plek.
De pro-Europese, progressieve Elena Lasconi ging vorige keer nog door naar de tweede ronde en zou het toen opnemen tegen Georgescu. In de tussentijd is ze in een ruzie verwikkeld met haar eigen partij USR. Het leiderschap besloot zich achter Nicusor Dan te scharen – die ooit de partij oprichtte maar officieel een onafhankelijke kandidaat is. Na alle intrige lijkt het er niet op dat Lasconi deze keer kans maakt.
En dan is er nog Victor Ponta, een oud-premier van de sociaaldemocraten die een ruk naar rechts heeft gemaakt. Ook hij probeert de kiezers van Georgescu te paaien en vindt dat Roemenië geen Oekraïens graan meer moet doorlaten.
Peilingen onbetrouwbaar
Als een ding is gebleken de vorige keer, is het dat peilingen in Roemenië er volledig naast kunnen zitten. Alle grote kandidaten hebben geleerd van de macht van TikTok, en voeren daarop nu ook op grote schaal campagne. Dat maakt het moeilijk te voorspellen wat er vandaag gaat gebeuren.
In de tussentijd lijkt de inmenging vanuit Moskou onverminderd door te gaan. Autoriteiten waarschuwden vrijdag dat officiële websites zijn gekloond met daarop misleidende politieke boodschappen. Wie zit erachter? “Advertentiebedrijven met directe banden met de Russische Federatie”, waarschuwt de Roemeense internetwaakhond.