Meer dan 2000 veehouders veroorzaken met hun bedrijven zo veel stankoverlast voor omwonenden dat ze maatregelen moeten nemen. Dat blijkt uit een onderzoek van Follow the Money naar cijfers van een adviesrapport over de gevolgen van een eerdere uitspraak van het gerechtshof.
In die uitspraak bepaalde het gerechtshof dat de stankoverlast van veehouderijen zo groot was dat de mensenrechten van omwonenden werden geschonden en dat de overheid direct moest ingrijpen.
Het adviesrapport is samen met een brief naar de Tweede Kamer gestuurd door PVV-staatssecretaris Jansen van Milieu. Daaruit blijkt dat 2300 van de 33.550 veehouderijen op basis van de uitspraak van het gerechtshof mogelijk moeten inkrimpen omdat ze meer dan een acceptabele hoeveelheid stank veroorzaken. Het komt neer op 7 procent van alle veehouderijen.
Voor minimaal 1300 bedrijven zijn er geen technische oplossingen de geurhinder te verminderen, wat betekent dat ze zullen moeten inkrimpen. Vooral koeien en varkens veroorzaken stankoverlast dus zullen veehouderijen deze dieren moeten wegdoen.
Benauwd, duizelig en slapeloosheid.
Uit berichtgeving van BNNVARA-programma Zembla bleek al eerder dat mensen die kampen met stankoverlast hoofdpijn kunnen krijgen, of benauwd of duizelig kunnen worden. Ook kan die lucht leiden tot slapeloosheid.
In 2022 bepaalde de rechter dat de overheid omwonenden onvoldoende had beschermd tegen geurhinder uit veehouderijen. Deze zaak was aangespannen door zestien omwonenden die last hadden van stank van grote stallen in hun omgeving in onder meer Limburg, Overijssel en Noord-Brabant.
Na die zaak is de Staat in hoger beroep gegaan. In dat hoger beroep besloot het gerechtshof in Den Haag dat twee omwonenden van stallen door de Staat onvoldoende beschermd zijn tegen stankoverlast. Zij hadden te maken met geuren die de maximale norm ruim overschreden. En daarmee waren hun mensenrechten geschonden.
De wettelijke norm is vastgesteld op 14 ou (odour units). Dat aantal betekent dat een stinkend geurmonster veertien keer verdund moet worden voor de gemiddelde persoon het niet meer ruikt.
Er zijn wel verschillende manieren voor bedrijven om daar vanaf te wijken. Zo kunnen veehouderijen bijvoorbeeld hun bedrijf uitbreiden als technische innovaties de geur in theorie zouden beperken. Daarnaast zijn er ook in bepaalde gemeenten uitzonderingen, waardoor veebedrijven meer geur mogen verspreiden.
Wettelijke norm overschreden
Volgens het hof had de overheid bij 25 ou maatregelen moeten nemen. Bij de twee omwonenden was 34 en 57,6 ou vastgesteld en daarmee zijn hun mensenrechten geschonden. Dit betekende dat de Staat er per direct wat aan moet doen.
Het hof zei echter het voor deze uitspraak alleen “zeer extreme gevallen” te hebben beoordeeld, en wil daarmee niet zeggen dat minder dan 25 ou altijd goed is.
Aan FTM laat de staatssecretaris weten dat de uitspraak van het Hof alleen gevolgen heeft voor de partijen in deze rechtszaak en dat hij niet hoeft in te grijpen bij de 2000 veehouderijen die stankoverlast veroorzaken. Volgens hem gaat de rechter in de toekomst kijken naar alle omstandigheden van de situatie.
Nieuwe geurwetgeving
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wees er na de uitspraak van het hoger beroep op dat er aan nieuwe geurwetgeving wordt gewerkt en dat de uitspraak van het hof daarbij wordt bestudeerd.