“Een prachtig sprookje”, glunderde de Albanese premier Edi Rama bij de presentatie van de plannen voor de Giro d’Italia in zijn land.
De Ronde van Italië gaat vandaag van start met drie etappes in Albanië, een land zonder enige wielergeschiedenis. Het ooit geïsoleerde Balkanland is uitgegroeid tot een mondiale toeristische trekpleister en hoopt zich met het organiseren van een groot sportevenement nog meer op de kaart te zetten.
Albanese wielerhelden zijn er niet: er doet de komende weken geen enkele Albanese renner mee aan de Giro. Sterker nog, er is geen renner uit Albanië met een profcontract. Maar de Albanezen hebben wel iets met fietsen. En met Italië.
Krakkemikkige antennes
Dat zit zo: generaties in Albanië zijn net als premier Rama opgegroeid met het gebiologeerd staren naar Italiaanse televisiezenders, tijdens het communistische regime van dictator Enver Hoxha en zijn opvolger (1946-1991). Bij goede weersomstandigheden konden de krakkemikkige antennes op de balkons en de daken van huizen een goed signaal naar de woonkamers versturen.
“Albanië was afgesloten van de buitenwereld, de Italiaanse sport was voor ons een manier om te dromen, om verbinding te maken met een wereld aan de overkant van de Adriatische Zee”, zei premier Rama bij de Giro-presentatie.
In de periode onder Hoxha was Albanië een gesloten land. Een tripje naar het buitenland was ondenkbaar en vanaf 1967 zelfs per wet verboden.
Italië was voor veel Albanezen een droombestemming en toen in de jaren negentig massale volksopstanden tegen de politieke leiders ontstonden, kwam er een enorme vluchtelingenstroom naar de Italiaanse havensteden op gang. Tienduizenden Albanezen waren de malaise in hun land zat en kozen opgepropt in roestige schepen voor westerse vrijheid.
Volgens cijfers van het Italiaanse ministerie van Arbeid en Sociale zaken wonen er tegenwoordig ruim 390.000 mensen met een Albanese achtergrond in Italië.
De buurlanden hebben naast een innige vriendschapsband sinds 2023 ook een zakelijk vluchtelingencontract met elkaar afgesloten. Het plan was dat Albanië maandelijks 3.000 migranten zou overnemen van Italië, in ruil voor 600 miljoen euro verspreid over vijf jaar. Maar door rechterlijke uitspraken zijn de regeringen terugfloten. De deal blijft bestaan, onduidelijk is het verdere verloop van dit akkoord.
De gastvrije Albanezen ontvangen iedereen met open armen. Albanië is sinds 2014 kandidaat-lid van de EU en profileert zich steeds internationaler. Als de Giro-karavaan het land heeft verlaten staat er een volgend groot, politiek evenement al in de startblokken. Albanië ontvangt op 16 mei in Tirana alle regeringsleiders en staatshoofden van de EU- en kandidaat EU-landen tijdens een top van de Europese Politieke Gemeenschap (EPG).
Verkeersregels
Het land investeert in sneltreinvaart in een verbeterde infrastructuur met fietspaden, moderne snelwegen, bruggen, tunnels en een nieuw vliegveld. Maar fietsen over B-wegen vergt alertheid door het razende autoverkeer, dat het niet zo nauw neemt met de verkeersregels.
De bergen en onverstoorde natuurgebieden zijn wel een paradijs voor fietsliefhebbers. Terwijl een overvloed aan lokale reisorganisaties verschillende fietsexcursies aanbiedt om het land ‘op een andere manier te ontdekken’, blijft de wedstrijdsport achter. Sinds 2017 wordt jaarlijks de Ronde van Albanië georganiseerd, maar daar doen maar weinig Albanese renners aan mee.
Conflict
Ylber Sefa is met vijf nationale tijdrittitels en zes wegtitels de grootste naam in het Albanese wielrennen. Maar hij had jarenlang een conflict met de baas van de nationale wielerbond en mocht de afgelopen jaren niet meedoen aan de Albanese kampioenschappen. Naar eigen zeggen werd Sefa jarenlang tegengewerkt en geïntimideerd door de bond, die zich volgens de renner ergerde aan het feit dat hij bijna alles won.
Met als dieptepunt het Albanese kampioenschap van 2023. “De latere nummer twee heeft zich halverwege in de bosjes verstopt en in de eindfase van de koers dook-ie weer op. Zijn datagegevens bleken na afloop gewist te zijn”, vertelt de nog altijd verontwaardigde Sefa, die uiteindelijk naast zijn zevende nationale titel greep en de jaren daarna werd uitgesloten van deelname.
De Albanese wielerbond heeft niet gereageerd op een verzoek van de NOS om toelichting te geven op deze gebeurtenissen.
Sefa zocht zijn heil in België. Daar kwam hij uit voor het continentale team Tarteletto-Isorex, waarmee hij meerdere grote Vlaamse wedstrijden reed. Later stortte hij zich in het kermiscircuit en tegenwoordig rijdt Sefa voor het Belgische amateurteam KD Bikes-Doltcini.
Rondom de feestelijke Giro-start zal de beste renner van het land geen speciale rol vervullen, maar wonderbaarlijk genoeg is de ruzie tussen Sefa en de president van de Albanese wielerbond deze week opgelost. Afgesproken is dat Sefa weer mag koersen in Albanië.
Ondertussen droomt premier Rama, die sinds 2013 aan de macht is, al van een volgend project van de buitencategorie. Hij herhaalt regelmatig in de media dat hij de Formule 1 in 2030 naar Albanië wil halen. Hoofdstad Tirana heeft eerder een groot Europees evenement mogen organiseren: de Conference League-finale tussen Feyenoord en AS Roma in 2022 (0-1).
Eerst drie dagen de Ronde van Italië met een Albanees tintje. Een belangrijk evenement voor het land, aldus de premier. “Alles wat ons met Italië verbroedert is altijd belangrijk voor ons omdat wij Albanezen – gekleed in Versace – Italianen zijn die Albanees spreken.”