Het Japanse autoconcern Nissan schrapt wereldwijd 20.000 banen, 15 procent van het personeelsbestand. Het bedrijf verwacht over het boekjaar 2024-2025 een nettoverlies van 670 miljard yen, omgerekend ruim 4 miljard dollar. “De bedrijfsstructuur die we nu hebben kunnen we niet bekostigen met de omzet die we draaien”, zei topman Ivan Espinosa bij de presentatie van de jaarcijfers vanochtend.
De reorganisatie komt boven op eerder aangekondigde maatregelen waarbij duizenden banen verdwenen en de productiecapaciteit van de automaker met 20 procent werd teruggeschroefd. Het is de grootste sanering van het bedrijf in meer dan 25 jaar tijd.
Nissan was ooit een pionier op het gebied van elektrische voertuigen. In 2018 was het met een wereldwijd marktaandeel van 6,5 procent nog een van de grootste automakers ter wereld. Sindsdien is het aandeel in de grootste afzetmarkten China en de Verenigde Staten flink gedaald. Nieuwe modellen zijn niet aantrekkelijk voor consumenten waardoor de verkoopcijfers tegenvallen. Tegelijkertijd blijft de productiecapaciteit ongebruikt: in 2024 bouwde het bedrijf slechts 3 miljoen voertuigen, terwijl het er jaarlijks 5 miljoen kan produceren.
Te laat met hybride
In Nissans grootste markt, de VS, is de verkoop sinds 2018 zelfs met meer dan 40 procent gedaald. De automaker was te laat met investeren in hybride-auto’s, wat zijn concurrentiepositie aanzienlijk heeft verzwakt. Pas in 2027 staat de eerste hybride van Nissan gepland voor de Amerikaanse markt, terwijl concurrenten als Toyota en Honda daar al jaren succes mee boeken. Tegelijk verloor de automaker terrein in China aan goedkopere, technisch geavanceerde elektrische auto’s van binnenlandse merken zoals BYD en Geely Auto.
Om alsnog klanten aan te trekken, zette Nissan daarom jarenlang in op kortingen, wat de krimpende winstmarges verder uitholde. De gemiddelde verkoopprijs van een Nissan-voertuig ligt in de VS zo’n 12.000 dollar onder die van de Japanse concurrent Toyota. Die prijsstrategie heeft het imago van het merk geen goed gedaan. Nissan wordt veel vaker gezien als een goedkoop merk, een beeld dat moeilijk te veranderen is. In de tussentijd blijven voorraden liggen en zijn veel modellen in de showrooms verouderd.
Duizenden banen in Europa op het spel
De bezuinigingen treffen ook Europa. Bij een eerdere fabriekssluiting verdwenen al 3000 banen in Spanje. Nu staan in het Verenigd Koninkrijk, waar Nissan zijn grootste Europese fabriek heeft, circa 6000 banen op het spel. Hoewel de automaker zich niet expliciet heeft uitgelaten over de omvang van de Europese ingrepen, is duidelijk dat ook hier de productiecapaciteit op de schop gaat.
De gevolgen kunnen daarbij verder reiken dan alleen werkgelegenheid. Leveringsketens raken verstoord nu Nissan investeringen in onderdelenproductie stillegt en fabrieken sluit. Met de annulering van een geplande accufabriek in Japan ter waarde van een miljard dollar, en het afbouwen van productiefaciliteiten in Argentinië, India, Indonesië, en Thailand, dreigt ook de beschikbaarheid van voertuigen en onderdelen in Europa onder druk te komen staan.
Pogingen om het tij te keren door samenwerking met andere automakers liepen op niets uit. Een fusiegesprek met Honda mislukte toen Honda Nissan als dochterbedrijf wilde onderbrengen. Dat was een voorstel dat binnen Nissan werd gezien als aantasting van de autonomie. Sindsdien zoekt het bedrijf naar nieuwe partners, onder meer met het Taiwanese Foxconn, maar concrete resultaten blijven uit.
Structurele vernieuwing
Topman Espinosa, sinds vorige maand aan het roer, moet Nissan weer op koers brengen. Hij pleit voor snellere besluitvorming en een cultuurverandering. Analisten benadrukken dat structurele vernieuwing van het modelaanbod onvermijdelijk is.
Daarbovenop dreigen nieuwe Amerikaanse importheffingen van 25 procent op auto’s en onderdelen. Nissan, dat veel produceert in Mexico voor de Amerikaanse markt, is daardoor extra kwetsbaar. “We kampen met hoge kosten, en bovendien is de wereldwijde marktomgeving onzeker, wat investeringsbeslissingen bijzonder lastig maakt”, aldus Espinosa. Hij kondigde aan het aantal fabrieken wereldwijd terug te brengen van zeventien naar tien.
Volgens experts creëren de bezuinigingen op korte termijn meer bewegingsruimte. Toch blijft Nissan zonder fundamentele vernieuwing van het productaanbod en een heldere positionering op de wereldmarkt kwetsbaar voor verdere verliezen.