De voormalige president van Uruguay, José Mujica is op 89-jarige leeftijd overleden.
Hij leed aan slokdarmkanker. De oud-president vertelde onlangs in een interview dat de kanker zich verder had verspreid en dat hij niet langer behandeld wilde worden.
Mujica was aan de macht in Uruguay van 2010 tot 2015. Hij werd beschouwd als de “armste president ter wereld”. Zelfs toen hij staatshoofd was, woonde hij in een eenvoudige boerderij vlak bij hoofdstad Montevideo en reed hij in een oude Volkswagen Kever.
Homohuwelijk
Zijn bescheiden levensstijl maakte de voormalige guerrillastrijder een idool van links in Latijns-Amerika. In zijn tijd als president nam de armoede in het land af en groeide de economie. In zijn regeerperiode kwam een einde aan het verbod op abortus en werd het homohuwelijk gelegaliseerd. Ook kwam de regering van Mujica met wetten die Uruguay transformeerde in een van de meest milieuvriendelijke landen ter wereld.
Daarnaast verleende Mujica asiel aan Amerikaanse gevangenen die uit Guantánamo werden vrijgelaten en was hij een van de initiatiefnemers van de legalisering van cannabis.
Oude mensen
“Het probleem is dat de wereld wordt bestuurd door oude mensen, die vergeten hoe ze waren toen ze jong waren”, zei Mujica tijdens een van zijn laatste interviews. Toen Mujica aan de macht kwam, was hij 74.
Hij werd verkozen met 52 procent van de stemmen. Er waren zorgen over zijn hoge leeftijd en zijn verleden als een van de leiders van de Tupamaros-rebellengroep, maar hij had desondanks veel aanhangers.
Bankroven en ontvoeringen
Mujica leidde de gewelddadige linkse guerrillabeweging in de jaren 60 en 70. Hij beroofde banken, plaatste bommen en ontvoerde zakenlieden en politici op straat in Montevideo. Hij wilde een volksopstand uitlokken en een socialistisch Uruguay naar voorbeeld van Cuba.
Het leidde ertoe dat de rechtse militaire dictatuur hem de gevangenis instuurde, waar hij bijna 15 jaar verbleef. Nadat de macht in 1985 weer aan de burgers werd overgedragen, verliet Mujica de gevangenis.
Zijn ideeën waren gematigder dan eerst en hij klom al snel op binnen zijn partij en kreeg ook in het land steeds meer steun vanwege onder meer zijn bescheiden levensstijl. Als president kwamen mensen hem regelmatig tegen in lunchbars in Montevideo en hij deelde onder meer pamfletten op straat uit tegen de machocultuur.
Hervormer
Hoewel hij geldt als een hervormer, was er vooral bij de oppositie kritiek op de stijgende criminaliteit en een oplopend begrotingstekort, waardoor zijn opvolger de belastingen in het land moest verhogen. Desondanks bleef hij populair. Hij was niet herkiesbaar omdat in een president in Uruguay niet twee opeenvolgende termijnen mag dienen, maar hij bleef daarna ook als senator invloed uitoefenen.
Huidig president Orsi sprak vol lof over de man die jarenlang zijn politieke mentor was. “President, activist, gids en leider”, schreef Orsi. “Dank u voor alles wat u ons gegeven hebt.”