Grote beslissingen over de bouw van twee kerncentrales in de provincie Zeeland komen steeds dichterbij. Het kabinet bereidt zich voor op het vrij moeten maken van grond in het gebied voor het bouwproject en de huisvesting van zo’n 10.000 werknemers die bij de bouw betrokken zijn. Dat blijkt uit een voortgangsbrief aan de Tweede Kamer van minister Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei.
Met de provincie Zeeland en de gemeente Borsele wordt al gesproken over voorwaarden waaronder de regio akkoord kan gaan met nieuwe centrales in de buurt van de bestaande kerncentrale in de plaats Borssele.
Het gaat bijvoorbeeld om het behoud van natuurgebied de Kaloot en de groene bufferstrook de Sloerand, inclusief natuurgebied ’t Sloe. Tijdens de bouw is meer grond nodig voor bijvoorbeeld opslagterreinen dan voor de uiteindelijke centrales nodig is. Het kabinet acht het hierdoor mogelijk dat “bedrijven en natuur tijdens de bouw tijdelijk moeten worden verplaatst”. Hoe dat in de praktijk gaat werken is nog niet bekend.
In een grote kuil
Borssele maakt zich ook zorgen over horizonvervuiling. Daarom wordt er onderzocht of de nieuwe kerncentrales “verdiept” kunnen worden gebouwd, in een soort grote kuil. Ook heeft het kabinet al gegarandeerd dat er in Borssele geen koeltorens komen omdat die niet nodig zijn. Voor de andere locaties wordt dit onderzocht.
Dit soort koeltorens zoals in het Tsjechische Dukovany zullen er in Borssele niet komen, zegt het onderzoek. Ook bij de andere locaties is dit onwaarschijnlijk:
Officieel is het besluit over de locatie in Zeeland nog niet genomen. Het kabinet onderzoekt de komende tijd zeven locaties in vier gebieden: twee in het Sloegebied (Zeeland), één in Terneuzen (Zeeland), één locatie op Maasvlakte II (Rotterdam) en drie locaties in de Eemshaven (Groningen).
Het onderzoek in Eemshaven is omdat de locatie om juridische redenen niet mag worden uitgesloten. Maar het kabinet zal na het onderzoek “de voorkeur geven aan een locatie in Zeeland”, zegt Hermans.
Niet over tien jaar
Eerder zei Hermans al dat een draaiende centrale over tien jaar waarschijnlijk niet meer haalbaar is. “Voor de komende twee, drie jaar kun je vooruitplannen maar verder weg wordt al weer ingewikkelder”, zei ze na afloop van de ministerraad. “Maar feit is dat we naast zonne- en windenergie betrouwbare andere schone energie nodig hebben.”
Bij de keuze van de locatie wordt gekeken naar de transportinfrastructuur, ondergrond en funderingen, de aan- en afvoer van koelwater, beschikbaar land en bouwplanning, de bescherming tegen overstromingsgevaar en andere “externe risico’s”. Ook wordt er rekening gehouden met het draagvlak onder omwoners en de “maatschappelijke impact”. Ook de soort techniek moet nog gekozen worden, en welke fabrikanten het bouwproject gaan uitvoeren.
Betoninstallaties en een dijk verleggen
De lopende onderzoeken maken steeds meer duidelijk wat er bij de bouw komt kijken. Er is tijdelijke infrastructuur nodig zoals betoninstallaties en grote hoeveelheden afgegraven grond moeten tijdelijk worden opgeslagen of verwerkt. Op de locatie in Borssele moet er bijvoorbeeld een dijk worden verlegd en is er “zo dichtbij mogelijk” extra landoppervlak nodig. Het kabinet wil aan de meedingende fabrikanten kunnen laten zien wat voor hun ontwerp de mogelijkheden zijn.
Het tijdspad is door alle keuzes die de komende twee jaar voorliggen dus moeilijk te voorspellen, zegt Hermans. Dat geldt ook voor de uiteindelijke kosten. De minister spreekt van een bandbreedte van 20 tot 30 miljard euro aan investeringen.
Dat geld zal voor een groot gedeelte van de overheid moeten komen. De juiste bedrijven zijn vooralsnog niet geïnteresseerd in zo’n grote investering in Nederland, en daarnaast lijkt het het kabinet beter als de Nederlandse staat veel of alle zeggenschap houdt.
Wel mikt het kabinet op enthousiaste en langdurige deelname door bedrijven. Technologieleveranciers willen garanties dat de politieke steun niet ineens onder het project vandaan wordt getrokken en dat er in Nederland draagvlak is voor kernenergie. Ook moet deelname van de overheid in combinatie met het bedrijfsleven voldoen aan de Europese regels voor staatssteun.
De Tweede Kamer wil een kerncentrale in 2035, maar kan dat ook?