Onbespied de stad in, of stiekem naar vrienden is er voor veel kinderen niet meer bij. Vaak krijgen ze een speciale ‘kindersmartwatch’ van hun ouders. Die kunnen zo continu hun locatie checken of even bellen als ze zich zorgen maken.
De kindersmartwatches zijn niet nieuw, maar ze worden de laatste jaren wel steeds meer gedragen. Freek Zwanenberg van Bureau Jeugd & Media bezoekt regelmatig scholen en gokt dat zeker de helft van de kinderen al in de gaten wordt gehouden.
Hij en andere deskundigen maken zich zorgen over deze ontwikkeling. Kinderen worden hierdoor minder zelfstandig, zegt Zwanenberg. “Als je wilt dat kinderen sterk en weerbaar worden, is het belangrijk dat ze zonder toezicht buiten dingen kunnen doen.”
Iedereen deelt locatie
Op de markt van kindersmartwatches zijn meerdere aanbieders. De horloges hebben allemaal een functie om de locatie van je kind te checken, en hebben verschillende aanvullende functies. Zo kun je met sommige horloges alleen bellen, andere hebben ook een bundel voor internet, een stappenteller of SOS-knop.
Voor ouders is het kopen van zo’n smartwatch tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld, zegt Zwanenberg. “En kinderen weten niet beter dan dat dit zo is.” Zij groeien volgens hem op in een wereld waarin het delen van je locatie heel gebruikelijk is. “Ze kijken op Snapchat ook voortdurend waar iedereen uithangt.”
Kinderen vertellen wat ze van de smartwatches vinden:
Ouders geeft het een gevoel van controle als ze kunnen zien waar hun kind is, zegt pedagoog Martin van Rooijen, die gepromoveerd is op het onderwerp risicovol spelen. Maar dat gevoel van controle is volgens hem schijnveiligheid: “Je voorkomt er geen échte narigheid mee.”
Dat beaamt Zeina Bassa, expert risicovol spelen bij VeiligheidNL. “Je denkt als ouder: ik kan ze in de gaten houden, dus ze mogen meer. Maar dan overvraag je kinderen, je geeft ze te veel verantwoordelijkheden.”
Bovendien is er weinig noodzaak om kinderen continu in de gaten te houden, zegt Van Rooijen. “Veel ouders denken dat hun kind morgen iets ernstigs kan overkomen.” Maar uit cijfers blijkt volgens hem dat de maatschappij steeds veiliger is geworden.
In de echte wereld worden kinderen te erg beschermd, vindt ook Zwanenberg. “Maar wat ze online uitspoken, daar hebben veel ouders geen idee van. Terwijl het gevaar eerder daar zit.”
Groeien door vertrouwen
Het is volgens de deskundigen dus maar de vraag of de horloges leiden tot meer veiligheid. En ondertussen hebben de apparaten wel veel invloed op de ontwikkeling van kinderen, stellen ze.
“Mag je dingen in het geheim doen? Is er ruimte om dingen te doen die je ouders niet weten? Dat is belangrijk voor je ontwikkeling als kind, je zelfstandigheid, autonomie, zelfredzaamheid”, zegt Zwanenberg. Kinderen moeten volgens hem de ruimte krijgen om hun eigen problemen op te lossen.
Ook Bassa zegt dat kinderen door een smartwatch niet oefenen om te gaan met tegenslagen of risico’s. “Zo houd je hen klein.”
“Ze krijgen niet het vertrouwen dat ze zich aan afspraken houden, of het vertrouwen dat ze wel van A naar B kunnen. Terwijl ze juist groeien door vertrouwen. Dat vertrouwen hebben ze nodig.”