PVV-leiders Wilders zet het kabinet onder druk om tijdelijk EU-regels te negeren om tot een strengere immigratieaanpak te komen. Op een persconferentie verwees hij gisteren naar vergaande maatregelen in andere Europese landen. NOS-correspondenten leggen in dit artikel uit hoe het daar zit.
België
“Net als Nederland claimt de nieuwe Belgische regering ‘het strengste asielbeleid’ ooit te hebben. Onder de vorige regering werden de randen van de EU-wetten bewust opgezocht en overtreden. Zo werden alleenstaande mannen die asiel zochten tijdenlang niet meer opgevangen.
Onder leiding van premier De Wever is onlangs een nieuwe koers ingeslagen, juist expliciet binnen de Europese wettelijke kaders. Dat doet België zo streng als is toegestaan. Het doel is het aantal asielzoekers dat in België aanklopt zo veel mogelijk naar beneden te krijgen.
Asielexperts zeggen dat België daarbij ook lessen heeft getrokken over hoe het niet moet, zowel bij de oude regering als in Nederland. Het is niet effectief om veel tijd en moeite te besteden aan het oplaten van asielproefballonnetjes, zeggen ze, en daarom wordt nu vooral energie gestoken in wat wél mag.”
Polen
“Pushbacks zijn al jaren modus operandi voor Polen. Migranten die aan de grens met Belarus het land binnenkomen, worden teruggeduwd. Ook al is dit in de meeste gevallen in strijd met EU-regels en het internationaal recht.
Deze praktijk begon onder de vorige, rechts-conservatieve PiS-regering. Premier Tusk gaat sinds hij aan de macht is nog verder. Het Poolse parlement nam eerder dit jaar een wet aan waarin staat dat het recht op asiel niet altijd nageleefd hoeft te worden. Ondanks een oproep van Brussel om het asielrecht te respecteren.
In Polen heerst een sterk anti-immigratiesentiment als het gaat om mensen uit het Midden-Oosten en Afrika. Al worden mensen die vanuit Belarus of Rusland proberen binnen te komen vooral gezien als wapens in de hybride oorlog van het Kremlin om de EU te destabiliseren. De meeste Polen steunen daarom vergaande maatregelen aan de grens. Maar er zijn ook veel mensen teleurgesteld in Tusk, omdat hij een humaner beleid had beloofd.”
Hongarije
“Hongarije is sinds de migratiecrisis van 2015 voorloper in het negeren van asielregels. Het was een van de eerste landen met pushbacks en Hongarije neemt al jaren vrijwel geen asielaanvragen meer in behandeling. Migranten worden of teruggeduwd naar Servië, of ze moeten doorreizen naar andere EU-landen.
De hoogste rechter van de EU legde Hongarije een boete op van 200 miljoen euro voor het niet naleven van de asielregels, maar daar trekt premier Orbán zich niets van aan. Voor hem is een streng anti-migratiebeleid altijd een speerpunt geweest en hij weet dat hij bij veel Hongaren op steun kan rekenen.
Dat het in strijd is met het internationaal recht en EU-afspraken, is voor zijn achterban geen onderwerp van discussie. Zij zien migranten als een bedreiging voor de Hongaarse, christelijke hegemonie.”
Duitsland
“Sinds drie weken heeft de Duitse grenspolitie de opdracht om mensen die asiel willen aanvragen weg te sturen. Met uitzondering van hevige gevallen. Politieke partijen, zoals de regeringspartij SPD, zeggen dat dit in strijd is met Europese afspraken over asiel en met het Europees recht.
Maar bondskanselier Merz van de CDU, die zich op andere punten juist hardmaakt voor Europese samenwerking, doet juist een beroep op de Europese wetgeving: als de binnenlandse veiligheid en openbare orde in gevaar zijn, mag het nationale recht boven het EU-recht gaan. Op welke manier die nu gevaar zouden lopen, dat benoemt de regering niet heel concreet.
Bovendien loopt het aantal asielaanvragen duidelijk terug. Mede daarom is er in Duitsland veel twijfel of de maatregel stand zou houden voor de rechter. Maar de redenering in de partij van Merz is: mocht de rechter Duitsland terugfluiten, dan kan dat nog jaren duren. Tot die tijd kan hij zijn boodschap duidelijk maken. Enerzijds aan vluchtelingen, maar anderzijds ook aan extreemrechtse AfD-kiezers, die harde maatregelen tegen immigranten willen.”
Oostenrijk
“Eerder deze maand zette het Oostenrijkse parlement gezinsherenigingen voorlopig stop. Onduidelijk is hoeveel meer mensen daardoor nu geweigerd kunnen worden. Want na overleg in Brussel blijft er een uitzondering voor minderjarigen en anderen die volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens een ‘dwingend’ recht hebben om bij hun familie te zijn. De afgelopen twee jaar was de meerderheid van de mensen die voor gezinshereniging naar Oostenrijk kwamen minderjarig.
En ook in Oostenrijk is van begin af aan twijfel geweest of het kan standhouden voor de rechter. De regering doet een beroep op dezelfde EU-regel als Duitsland, met bijvoorbeeld een verwijzing naar de overbelasting van scholen in Wenen. Tegelijk komen er al steeds minder mensen voor gezinshereniging naar Oostenrijk, volgens de regering vanwege strengere controles van de documenten en een hogere bewijslast.”
Finland
“Finland heeft in juli vorig jaar een omstreden wet aangenomen waarbij grenswachters vluchtelingen die vanuit Rusland de grens oversteken, kunnen weigeren. De wet is in strijd met de Finse grondwet, maar de overgrote meerderheid van het parlement ging ermee akkoord.
Finland deelt een ruim 1300 kilometer lange grens met Rusland. De Finse grensovergangen werden al eerder gesloten, nadat eind 2023 in een paar weken tijd ruim duizend vluchtelingen vanuit Rusland de grens waren overgestoken. Het waren volgens Finland migranten die naar Rusland werden gevlogen en vervolgens richting Finland werden gestuurd.
Volgens de liberaal-conservatieve premier Orpo, die een coalitie vormt met onder anderen het Finse equivalent van de PVV, heeft de wet weinig met asielbeleid te maken. Volgens de Finse premier draait de omstreden wet om de nationale veiligheid en het bewaken van de EU-buitengrens.”