ABD, Fordo nükleer tesisini mi vuracak?

İran-İsrail savaşında kritik eşik olarak görülen Fordo nükleer tesisinin ABD’nin hedefinde olduğu ve askeri ipuçlarının olası bir saldırıya işaret ettiği öne sürülüyor.

ABD hafta sonundan bu yana Ortadoğu’daki askeri varlığını arttırdı ancak ABD’nin İsrail-İran savaşına müdahale edip etmeyeceğini düşünen Donald Trump için operasyonel belirsizliği korumak adına bazı detayları muğlak bıraktı.
Kritik olarak, İran’ın Fordow’daki derin nükleer zenginleştirme tesisine, 60 metre kayayı delmek üzere tasarlanmış 13.6 tonluk sığınak delici bombalarla saldırmak için kullanılacak B-2 bombardıman uçaklarının konuşlandırılması hakkında yeni bir bilgi verilmedi.
AMERİKAN UÇAKLARI AVRUPA’YA GİTTİ
Ancak Pentagon’un uzun menzilli bir hava saldırısını düşündüğüne dair ipuçları 31’den fazla ABD Hava Kuvvetleri yakıt ikmal uçağının hareketinden geldi.
Çoğunluğu KC-135 Stratotanker ve KC-46 Pegasus’lardan oluşan uçaklar pazar günü Avrupa’nın doğusuna doğru ilerlerken bir uçuş takip sitesi olan AirNav Systems tarafından takip edildi. Salı günü bazı uçakların daha da doğuya uçtuğuna dair başka raporlar da vardı.
The Guardian gazetesine göre ABD Hava Kuvvetleri’ne ait B-2 bombardıman uçakları, yakıt ikmali yapmadan yaklaşık 9 bin 656 kilometre gibi uzun bir menzile sahip olmakla birlikte, genellikle sınırlı sayıda üsten hareket ediyorlar.
Bunlar; Missouri’deki Whiteman, Gloucestershire’daki Fairford ve en önemlisi de Hint Okyanusu’nun güneyinde bulunan ve şu anda İngiltere tarafından ABD için Mauritius’tan kiralanan Diego Garcia üssü.
B-2 bombardıman uçakları geçtiğimiz ekim ayında Whiteman’dan Husilere ait 5 yeraltı silah tesisine saldırdı. Diego Garcia Fordo’ya çok daha yakın, gidiş-dönüş yaklaşık 5 bin kilometrelik bir yolculuk ve İran’ın nükleer tesislerine yönelik bombardıman tamamlandıktan sonra dönüşte yakıt ikmali yapılması gerekecek.
İran’ın iki ana uranyum zenginleştirme tesisinden biri olan ve bir dağın 80-90 metre altında olduğu tahmin edilen Fordo’yu imha edebilecek büyüklükte bir bombaya (GBU 57/B Massive Ordnance Penetrator) sadece ABD’nin sahip olduğu düşünülüyor. Bu 6 metrelik silahı taşımak üzere onaylanmış tek uçak B-2 olarak biliniyor.
Geçtiğimiz on yılın ortalarında bir noktada, ABD’nin nükleer olmayan en büyük silahı olan bombalardan sadece 20 tanesine sahip olduğu düşünülüyordu, ancak daha yeni tahminler daha yüksek.
İsrail, cuma günü İran’a yönelik saldırısını başlattığından bu yana İran semalarında hakimiyet sağlamış gibi görünse de Fordo’ya “Yükselen Aslan” operasyonunun yalnızca ilk gününde saldırdı. IAEA nükleer gözlemcisi pazartesi günü yaptığı açıklamada zenginleştirme tesisinde herhangi bir hasar görülmediğini söyledi.
Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü düşünce kuruluşunda havacılık uzmanı olan Justin Bronk, Fordo’yu yok etmek için birden fazla darbenin neredeyse kesinlikle gerekli olacağını, ikinci bombanın, ilkinin açtığı deliğin içine çarpacağını söyledi.
Her ne kadar bir B-2, iki sığınak imha bombası taşıyabilse de ABD’nin tesisi ortadan kaldırmak için tasarladığı ciddi bir saldırı muhtemelen birden fazla bombardıman uçağının konuşlandırılmasını gerektirecektir. Bronk şöyle söyledi: “Bir saldırıda silahların mükemmel bir şekilde çalışması ve tesise inmesi ve kritik hasara yol açacak şekilde doğru derinlikte patlaması gerekeceğinden, saldırı yedeklilik gerektirecektir.”New York Times’ta 2019 yılında yayınlanan bir makaleye göre, 10 yıl önce bir noktada Pentagon, Fordo’nun bir kopyasını inşa etti ve yaklaşık 13 bin 600 kilogramlık bir cihazla test bombardımanı yaptı. Saldırının çok gizli bir videosu daha sonra Barack Obama’nın başkanlığı döneminde savunma bakanı olan Leon Panetta tarafından İsrailli politikacı Ehud Barak’a gösterildi. Gazetenin haberine göre “Bomba çölde maketi yok etti”.
ABD ayrıca İran’ın Natanz’daki diğer nükleer zenginleştirme tesisine de saldırmayı düşünebilir. Yer üstündeki daha küçük bir tesis cuma günü bombalanarak tahrip edilmiş olsa da İsrail yerin 8 ile 12 metre altındaki tesisin nispeten hasarsız olduğu söyleniyor.
Beyaz Saray ve Pentagon için önemli bir soru, İsrail’in beş gün süren hava saldırılarının ardından, İran üzerinde görev yapan ABD jetlerine yönelik herhangi bir tehdit olduğuna inanıp inanmadıkları.
Ancak ABD’nin kalan hava savunma ve füze fırlatma alanlarını hedef alan genişletilmiş bir saldırı düzenlemek istemesi halinde kullanabileceği askeri varlık sıkıntısı yok.USS Nimitz liderliğindeki ikinci bir uçak gemisi saldırı grubu bu hafta başında Doğu Asya’dan Ortadoğu’ya doğru gönderildi ve halihazırda Umman Denizi civarında İran’a nispeten yakın faaliyet gösteren USS Carl Vinson uçak gemisine katılacak. En az üç ABD destroyeri de şu anda Doğu Akdeniz’de bulunuyor.

Door Haluk