Sağlık uzmanlarının onlarca yıldır vurguladığı “günde beş porsiyon meyve ve sebze tüketin” tavsiyesi, yalnızca fiziksel sağlığı değil, uyku kalitesini de doğrudan etkiliyor. ABD’de yürütülen yeni bir araştırma, yeterli miktarda meyve ve sebze tüketmenin, uyku kalitesinde yalnızca bir gün içinde fark edilir bir iyileşme sağlayabileceğini ortaya koydu.
Chicago Üniversitesi’nden uyku tıbbı uzmanı ve Columbia Üniversitesi’nden beslenme bilimci Dr. Marie-Pierre St-Onge’un ortaklaşa yürüttüğü çalışmada, yaş ortalaması 28 olan 34 sağlıklı genç incelendi. Katılımcılar günlük besin tüketimlerini bir uygulama üzerinden bildirirken, uyku düzenleri de bileklerine takılan izleme cihazlarıyla objektif olarak değerlendirildi.Araştırma sonuçları, günde en az beş porsiyon meyve ve sebze tüketen kişilerin, hiç tüketmeyenlere kıyasla uyku kalitesinde yüzde 16’lık bir artış yaşadığını gösterdi. Ayrıca tam tahıllar gibi sağlıklı karbonhidratları tercih eden bireylerin de daha kaliteli uykuya sahip olduğu kaydedildi.Bilim insanları, bu olumlu etkinin sebebinin bağırsak mikrobiyomundaki değişimler olabileceğini belirtiyor. Lif açısından zengin bitkisel gıdalar, uykuyu düzenleyen serotonin ve melatonin hormonlarını etkileyen yararlı bakterilerin çoğalmasını teşvik ediyor. Buna karşılık, kırmızı ve işlenmiş et tüketiminin fazla olduğu beslenme biçimleri ise uyku sorunları riskini artırıyor.Dr. Tasali, “Bu kadar kısa sürede anlamlı bir fark gözlemlemek dikkat çekici. Diyet değişiklikleri, daha iyi uykuya ulaşmak için doğal ve uygun maliyetli bir yaklaşım sunabilir” dedi. Dr. St-Onge ise “Küçük değişiklikler bile uyku üzerinde büyük etkilere yol açabiliyor. Bu da insanların daha iyi dinlenmenin kendi ellerinde olduğunu bilmeleri açısından güçlendirici bir mesaj” ifadelerini kullandı.İngiltere’de beş milyondan fazla kişinin, haftada en az üç gece, üç aydan uzun süredir uyuma güçlüğü çektiği belirtiliyor. 2023 yılında yapılan bir ankette, her altı İngiliz’den birinin uykusuzluk yaşadığı; ancak yüzde 65’inin bu sorunla ilgili herhangi bir yardım aramadığı ortaya kondu.Kronik uyku bozukluklarının; kanser, felç, kısırlık, kalp hastalıkları, obezite ve diyabet gibi pek çok sağlık sorunuyla ilişkili olduğu biliniyor. Kısa vadede ise sinirlilik, dikkat dağınıklığı ve zihinsel performansta düşüş gibi etkiler görülüyor.Amerikan Uyku Derneği’ne göre ABD’de yaklaşık 70 milyon kişi uyku bozukluklarıyla mücadele ediyor.Beslenme uzmanı Prof. Tim Spector’un önerdiği bir başka yaklaşım ise haftada 30 farklı bitki türü tüketilmesi yönünde. Bu öneri, yalnızca miktarı değil, çeşitliliği de vurgulayan bir bakış açısını temsil ediyor.Öte yandan, İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), uzun süredir vatandaşlara günde beş porsiyon meyve ve sebze tüketmelerini öneriyor. Ancak resmi veriler, kadınların yalnızca üçte birinin ve erkeklerin dörtte birinin bu hedefe ulaşabildiğini ortaya koyuyor.
Artan gıda fiyatları da bu hedefin önündeki engeller arasında yer alıyor. Son yıllarda taze ürün fiyatlarının yüzde 39 oranında arttığı, yalnızca havuç fiyatlarının bile yüzde 150 yükseldiği belirtiliyor.Uzmanlar, uykusuzlukla mücadelede beslenmenin rolünün daha fazla dikkate alınması gerektiği konusunda hemfikir. Yeni bulgular, iyi bir gece uykusunun, tabağımıza koyduklarımızla sandığımızdan çok daha yakından ilişkili olduğunu gösteriyor.
