NATO, 75. yaşını 32 üyesiyle kutlamaya hazırlanırken, Ukrayna odaklı NATO Zirvesi, 9-11 Temmuz’da Washington’da yapılacak. Üye ülkeler, Ukrayna için önemli bir destek paketi açıklayacak. 2022’den bu yana Ukrayna’ya destek olmak için NATO üyeleri ülkeye her yıl yaklaşık 40 milyar euro destek sağlıyor. 50. yaşını da Washington’da kutlayan NATO, en son ABD’de 2012’de zirve düzenlemişti.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in başkanlığında gerçekleşecek zirvede Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek. Üyeler zirveye, devlet ve hükümet başkanları düzeyinde katılım sağlayacak. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ana gündem maddesi olacağı zirvede, ittifakın kolektif savunma ve caydırıcı gücü ile özellikle Çin’e karşı ortaklıkların güçlendirilmesine odaklanılacak. Bu çerçevede, zirveye 32 üyenin yanı sıra Ukrayna, Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore liderleri de iştirak edecek. UKRAYNA’YA DESTEK ANA GÜNDEM MADDESİ Finlandiya ve İsveç’in de katılımının ardından ilk kez 32 üyesiyle bir araya gelecek ittifakın zirvede ana gündem maddesi, Ukrayna’ya destek olacak. Üye ülkeler zirve kapsamında yürüttüğü müzakereler sonrasında, Ukrayna için önemli bir destek paketi açıklayacak. 2022’den bu yana Ukrayna’ya destek olmak için NATO üyeleri ülkeye her yıl yaklaşık 40 milyar euro destek sağlıyor. Zirve kapsamında, üyelerin Ukrayna’ya 40 milyar euroyu yıllık baz olarak kabul etmesi, daha sonra desteğin sürdürülmesi konusunda anlaşması bekleniyor. Ukrayna’ya destek çerçevesinde zirvede aynı zamanda ilave bazı üyelerin Kiev ile ikili askeri anlaşmalara imza atabileceği düşünülüyor. Zirvede aynı zamanda NATO, Ukrayna’ya uluslararası güvenlik desteğinin koordinasyonunu üstlenmesini sağlayan bir komuta merkezinin kurulacağını duyuracak. Yüzlerce personeli olması öngörülen ve üç yıldızlı bir general tarafından başkanlığı yürütülecek komuta merkezinin karargahı ise Almanya’da olacak. KOLEKTİF SAVUNMA VE CAYDIRICILIK Rusya’nın 2014’te Kırım’ı yasa dışı ilhakının ardından kolektif savunma ve caydırıcılık kabiliyetini güçlendirmeye odaklanan NATO, Washington Zirvesi’nde de bu konuya özel önem atfedecek. Müttefiklere kara, hava, deniz, uzay ve siberuzayda kolektif savunma taahhüt eden NATO, zirvede endüstriyel işbirliği ve üretimi artırmayı taahhüt edecek. Üye ülkeler aynı zamanda balistik füze savunma sistemini güçlendirmek için Polonya’da yeni bir üssün kurulmasına onay verecek. ARTAN ÇİN TEHDİDİ Tehdit olarak ilk kez Çin’in 2019’da Londra’da düzenlediği liderler toplantısında radarına alan NATO, Washington Zirvesi’nde de bu konuyu ele alacak. NATO Genel Sekreteri, özellikle Asya-Pasifik’teki ortaklarla işbirliğini derinleştirmek için Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore liderlerini zirveye davet etti. İran, Çin ve Kuzey Kore’nin Rusya’yı desteklediğini söyleyen Stoltenberg, “otoriter aktörlere” karşı “dostlarla” daha yakın işbirliğinin önemini vurguladı. Bu çerçevede, zirvede Asya-Pasifik’teki NATO ortaklarıyla ilişkilerin genişletilmesi bekleniyor. NATO 75. YILINDA EVİNE DÖNÜYOR NATO’nun bu yıl Washington’da bir zirve düzenlemesi sembolik bir anlam taşıyor. 1949’da 12 ülkenin Washington’da “Kuzey Atlantik Anlaşması”nı imzalamasıyla kurulan ittifak, bu yıl 75. yaşını kutluyor. 50. yaşını da Washington’da kutlayan NATO, en son ABD’de 2012’de zirve düzenlemişti. Ev sahibi ABD’de ise mevcut başkan ve 2024 seçimlerinde demokratların başkan adayı Joe Biden’ın sağlık durumu, ana gündem maddesi olmaya devam ediyor. Zirve’de NATO’nun atacağı adımların yanı sıra, Biden’ın kritik toplantılarda sergileyeceği performans ve göreve devam edip etmeyeceği konuları, zirveye bir nevi gölge düşürüyor.