Beşar Esad’in Suriye’den kaçmasının ardından ülkedeki uyuşturucu madde üretiminin de durması bekleniyor. Suriye, Captagon’dan yılda en az 5 milyar dolar gelir elde ediyordu. Captagon, Esad yönetimine bağlı grupların en önemli gelir kaynağıydı, Esad’ın kardeşinin başında olduğu 4. Tümen, uyuşturucu ticaretinin karargahı olarak nitelendiriliyordu. Esad’ın iki kuzeni de ticaretin başındaydı ve bir süredir yaptırımların hedefindeydi. HTŞ Lideri Colani de Şam’a girdiğinde ilk açıklamalarında Esad yönetiminin Captagon ticaretiyle ayakta durduğunu söyledi.
Hap ya da toz halinde satılan Captagon, Orta Doğu’da popüler olan, yüksek derecede bağımlılık yapıcı, amfetamin benzeri bir uyuşturucu. Suriye ve Lübnan’da üretilen bu uyuşturucu özelllikle Suudi Arabistan’da büyük bir pazara sahip. Ana geçiş rotası ise Suriye üzerinden Ürdün. Ürdün uzun yıllardır Suriye’li uyuşturucu kaçakçılarıyla mücadele etmeye çalışıyor. İnsansız hava araçları, özel araçlar bile kullanan kaçakçılar, zınırı geçmeyi başarıyordu. İngiltere, ABD ve Avrupa Birliği, geçtiğimiz yıllarda, aralarında Beşar Esad’ın iki kuzeninin de bulunduğu bazı kişilere, Captagon ticaretine karıştıkları şüphesiyle yaptırım uygulamaya başladı. Suriye’nin narko-devletinde çok sayıda üst düzey yöneticinin uyuşturucu ticaretine karıştığını gösteren kanıtlar bulunuyor. Örneğin, Esad’ın küçük kardeşi tarafından yönetilen 4. Tümen, tamamen kaçakçılık işine bulaşmış bir birlik olarak biliniyordu. 4. Tümen, Suriye ordusu’nun seçkin bir birimi. Görevi, hükümeti iç ve dış tehditlerden korumak. Tümen, 2018’den beri Devlet Başkanı Beşar Esad’ın küçük kardeşi Mahir Esad tarafından yönetiliyor. Batılı ülkeler Mahir Esad’a, Suriye’de iç savaşı sırasında gösterileri acımasız yöntemlerle bastırması nedeniyle yaptırım uyguluyordu. Mahir Esad’ın adı ayrıca kimyasal silah kullanıldığı iddialarında da geçiyor.
ESAD’IN KARDEŞİ İŞİN BAŞINDAYDI
Yaptırımlar ve savaş nedeniyle felce uğrayan Suriye ekonomisi uzun süredir çökmek üzereydi. Analistler, ülkenin kârlı küçük Captagon hapına giderek daha bağımlı hale geldiğini söylüyordu. BBC’ye konuşan ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi Joel Rayburn, “Gelirlerin ölçeği, Suriye’nin bütçesini gölgede bırakıyor. Captagon gelirleri durursa veya ciddi şekilde sekteye uğrarsa, Esad rejiminin ayakta kalabileceğini düşünmüyorum” demişti.
Esad ailesinin uyuşturucu ticaretine karıştığına dair daha fazla kanıt zaten vardı. Hassan Daqqou isimli bir Lübnan ve Suriye hakkında açılan davada, basın sanığa “Captagon kralı” adını verdi. 2021 yılında Lübnan’da görülen davada, Daqqou, Malezya’da büyük miktarda uyuşturucu ele geçirildikten sonra Captagon kaçakçılığından suçlu bulundu. Nakliyat kapsamında, piyasa değerinin 1 milyar ile 2 milyar dolar arasında değiştiği tahmin edilen yaklaşık 100 milyon hap, Suudi Arabistan’a gönderilecekti. Bu nedenle operasyon, tarihin en büyük uyuşturucu baskınlarından birine dönüştü. Daqqou, davada, Captagon kaçakçılarıyla savaşmak için Suriye ordusunun 4. Tümeni ile işbirliği yaptığını söyledi ve kanıt olarak 4. Tümen kimlik kartını mahkeme heyetine sundu.
Dava dosyasındaki bir belgede Daqqou’nun “Patron” dediği birine gönderdiği WhatsApp mesajları da vardı. Telefon numarasının, Suriye’li Tümgeneral Ghassan Bilal’e ait olduğunu doğruladı.
4.TÜMEN UYUŞTURUCU KARARGAHI
General Bilal, Mahir Esad’dan sonra 4. Tümen’de 2 numaralı isim. Bilal’in Zırhlı Tümen’in güçlü güvenlik bürosunu yönettiği anlaşılıyor. WhatsApp mesajlarında Daqqou, “Patron” ile Captagon olduğu belirtilen “malların”, Suriye’de 4. Tümen’in büyük bir üssünün bulunduğu Saboora kasabasına taşınmasını ve güvenlik izinlerinin yenilenmesini tartışmıştı.
Suriye hükümetinin 2021 yılında Captagon satışından 5 milyar dolardan fazla kazanç elde ettiği tahmin ediliyor. Uyuşturucu satıcıları sıklıkla Körfez ülkelerinin zengin şehirlerini hedef alıyor. Normal laboratuvarların dönüştürülmesiyle üretilen Captagon tabletleri, çok düşük maliyetine karşılık, 1 dolardan 20 dolara da kadar alıcı bulabiliyor.
Geçtiğimiz hafta Suriyeli muhalifler, Suriye kıyı bölgelerindeki, merkezi Humus vilayetindeki ve Şam ile çevresindeki ana Captagon fabrikalarını ele geçirdi.
Captagon’un Suriye’nin ekonomik can damarı olarak yükselişi, ülkenin uzmanların artık narko-devlet olarak adlandırdıkları bir yapıya dönüştüğünün altını çiziyor. Resmi gayrisafi yurtiçi hasılası sadece 9 milyar dolar olan Esad rejiminin captagon ticaretinden yılda 10 milyar dolar kadar gelir elde ettiği bile söyleniyordu.
