Bilim insanları ”Kahvaltıdaki en tehlikeli besin” diyerek uyardı: Erken ölüm riskini yüzde 84 artırıyor

13 december 2024

Bilim insanları, özellikle kahvaltılarda tüketilen ekmek ve patates gibi gıdaların, kalp krizi ve felç riskini yüzde 60 oranında artırdığını belirterek uyardı. Bu duruma, kavrulma sırasında ortaya çıkan ”akrilamid” isimli kimyasalın yol açtığı ifade edildi.

Yapılan son araştırmaya göre, kızarmış ekmek ve patateste oluşan akrilamid isimli madde, kalp krizi ve felç riskini ciddi oranda tetikliyor. Genellikle nişastalı ürünlerin kavrulması ve fırınlanması sırasında ortaya çıkan bu kimyasal, sigara ve bazı kozmetik ürünlerin içerisinde de bulunuyor.
Doğal şekerlerin ısıyla reaksiyona girerek kararması sonucu meydana gelen yanmış karbonhidratlar da akrilamid açısından zengin gıdalar arasında yer alıyor.

Akrilamidin vücutta kanser riskini artırabileceği yönündeki endişeler uzun zamandır gündemdeydi ancak İspanyol uzmanlar, akrilamid tüketiminin kalp ve damar hastalıkları üzerinde de olumsuz etkiler yaratabileceğini ortaya koydu.

Nutrients dergisinde yayımlanan araştırmada, 100 binden fazla kişiyi kapsayan yaklaşık 20 yıllık veriler incelendi. Çalışma, yüksek akrilamid alımının kalp krizi ve felç gibi ciddi kardiyovasküler sağlık sorunlarının yanı sıra erken ölüm riskine de yol açabileceğini gösterdi. Aşırı akrilamid alımının, tip 2 diyabet riski taşıyan kişilerde kardiyovasküler ölüm riskini yüzde 84 oranında artırdığı da belirlendi.

Çin’de yapılan bir başka araştırma ise yüksek akrilamid maruziyetinin önümüzdeki on yıl içinde kalp ve damar hastalıkları riskini yüzde 47 ila 67 arasında artırabileceğini kanıtladı.

Bu çalışmalarda, diyetteki akrilamid seviyesinin ortalama 32,6 ila 57 mikrogram arasında değiştiği belirtilirken, akrilamid seviyesi daha yüksek olanlarda daha ciddi kardiyovasküler sonuçlar gözlemlendi.

Profesör Oliver Jones, bir dilim tostun ortalama 4,8 mikrogram akrilamid içerdiğini ve bu miktarın ekmek yandığında iki katına çıkabileceğini söyledi.

İspanyol bilim insanlarına göre, akrilamid vücut dokularında yağ birikimine yol açabilir ve iltihaplanmayı artırarak kardiyovasküler hastalıkların öncüsü olan obeziteye katkı sağlayabilir.

Uzmanlar, akrilamidin birçok besinin içerisinde yaygın olarak bulunabileceğini, özellikle kızartılmış besinlerde daha yüksek oranda görülebildiğini belirtti.

Akrilamid, genellikle karbonhidrat içeren gıdaların yüksek sıcaklıklarda pişirilmesi sırasında oluşan bir kimyasal bileşiktir. Özellikle kızartma, kavurma, fırınlama gibi işlemler sırasında, özellikle patates, ekmek, kahve, bisküvi gibi gıdalarda akrilamid miktarı artabilir.

Akrilamid, amino asit asparagin ve şekerlerin yüksek sıcaklıklarda reaksiyona girmesi sonucu oluşur. Bu bileşik, genellikle kanserojen özellikleri ile tanınır ancak genel sağlık üzerindeki etkilerine dair araştırmalar, hala devam etmektedir.