Ticaret Bakanlığı, İsrail ile ticareti durdurma sürecinin detaylarını açıkladı. 7 Ekim’de Gazze’deki Filistinlilere yönelik katliamın başlamasının ardından en çok tartışılan konulardan biri İsrail’le ticaretin devam edip etmediğiydi. Bakanlık,15 soruda merak edilenleri anlattı.
Bakanlık, İsrail limanlarından veya İsrail menşesi taşıyan, Türkiye-Filistin ikili ticaret mekanizmasına dahil olmayan hiçbir yükün Türkiye limanlarına indirilmesine veya limanlardan İsrail’e gitmek üzere herhangi bir malın yüklenmesine müsaade edilmediğini bildirdi.
Bakanlık tarafından hazırlanan “Türkiye’nin İsrail ile Ticareti Durdurma Süreci Hakkında Bilgi Notu”nda, sürecin başından bu yana atılan adımlara ilişkin bilgi verildi.
İsrail’in Filistin’e yönelik saldırıları dolayısıyla alınan kararlara dikkati çekilen notta, merak edilen 15 soruya dair yanıtlar yer aldı.
Bu dönemde Türkiye’nin İsrail’e ihracatı yüzde 30 azalış, İsrail’den ithalatı ise yüzde 43,4 azalış kaydetmiştir.
İsrail’e hiçbir savunma ürünü, askeri amaçlı ürün ticareti ve eğitim işbirliği yapılmamıştır.
9 Nisan 2024 itibarıyla 54 ürün grubundaki 1019 ürünün İsrail’e ihracatı kısıtlanmıştır. İsrail’in ateşkese yanaşmaması, Birleşmiş Milletler kararlarını dikkate almaması ve sivillere yardımları engellemesi karşısında, 2 Mayıs 2024’ten itibaren İsrail ile ithalat ve ihracat işlemleri tüm ürünleri kapsayacak şekilde tamamen durdurulmuştur.
Bu sebeple Türkiye’den Filistin’e gönderilen malların yüzde 98’i İsrail kontrolündeki Hayfa ve Aşdod limanlarından Filistin’e ulaştırılmak zorundadır.
Filistin hükümeti ve Filistin Milli Ekonomi Bakanlığının ikili resmi toplantıdaki ısrarlı talebi üzerine, Hayfa Limanı’ndaki İsrail tehlikesini göz önünde bulundurarak, Filistin ile özgün ticaret mekanizması geliştirilmiştir.
İthalatçının ve varış destinasyonunun Filistin olmadığı, Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığınca teyit edilmeyen hiçbir malın Türkiye’den çıkışına izin verilmemektedir.
Filistin ile dış ticaret işlemleri sadece Filistin Milli Ekonomi Bakanlığının teyidi ve izniyle yapılmaktadır.
İsrail ile Filistin’in mevcut protokolleri doğrultusunda gümrük işlemleri İsrail gümrük otoritelerince yapılmaktadır.
TÜİK rakamlarına itibar edilmelidir.
Ticareti yasaklama kararını İsrail Ekonomi Bakanı, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütüne (OECD) şikayet etmiştir.
Artış, ticareti durdurma kararından sonra, önceki dönemle mukayesede oluşan baz etkisinden dolayı yüksek görünmektedir.
Buna rağmen ticaret geçmiş dönemin gerisindedir.
Manipülatif şekilde dolaşıma sokulan iddiaya konu yakıt, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten sonra Gazze’ye yönelik başlayan saldırılardan önce, Türkiye’ye turist getiren İsrail yolcu uçaklarına verilen 641 bin dolarlık dönüş yakıtından ibarettir.
Ayrıca, savunma ürünleri ihracatı Milli Savunma Bakanlığının izni alınmadan yapılamamaktadır.
Bugün itibarıyla, Batı Şeria’ya mal tedariki uluslararası anlaşmalar altında mümkün olabilmektedir.
