Eski ABD Başkanı Jimmy Carter, 100 yaşında hayatını kaybetti. İşte Georgia’lı Demokrat’ın 1977’den 1981’e kadar görev yaptığı dönemdeki bazı önemli olaylar…
Carter ailesinin kurduğu Carter Center tarafından yapılan yazılı açıklamada, bir asırlık ömrü geride bırakan Carter’ın “Georgia eyaletinin Plains kasabasındaki evinde hayatını kaybettiği” duyuruldu.
Peki Carter ABD ve dünya için neden bu kadar önemli?
İşte 5 maddede Jimmy Carter’ın dünyayı etkileyen hamleleri.
Carter’ın Maryland’deki başkanlık inzivasında arabuluculuk yaptığı anlaşmalar sonunda İsrail ve Arap komşusu ilk barış anlaşmasını imzaladı.
Begin ve Sedat, barışa yönelik çalışmalarından dolayı 1978 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldüler.
Carter ise 2002 yılında kısmen “uluslararası çatışmalara barışçıl çözümler bulmak için gösterdiği yorulmak bilmez çaba” nedeniyle bu ödüle layık görüldü.
İki ülkenin aylar süren gizli müzakerelerin ardından 1979’da resmi diplomatik ilişkileri başlatmaları onun yönetimi altında gerçekleşti.
Carter, 1980 yılında emrettiği bir askeri kurtarma görevinin başarısızlıkla sonuçlanması ve 8 ABD askerinin bir uçak kazasında ölmesinin ardından kamuoyunda güçsüz görünmeye başladı.
Rehineler, Ronald Reagan’ın 1981’de Carter’ın yerine göreve gelmesinden dakikalar sonra serbest bırakıldı.
1979 yazı, benzin istasyonlarında karneyle yakıt almak için bekleyen sürücülerin oluşturduğu uzun kuyruklarla geçti.
Carter, yabancı petrol ithalatına bağımlılığı azaltma ve enerji verimliliğini artırmaya odaklanma sözü vererek karşılık verdi, ancak halkın güveni onarılamayacak şekilde sarsıldı.
Yönetimi, 1979’daki gaz sıkıntısının ardından yüksek enerji fiyatlarının neden olduğu 1980’de yüzde 14’ü aşan enflasyonla başa çıkmakta zorlandı.
Kendisi ve danışmanları faiz oranlarını yüzde 17’nin üzerine çıkararak enflasyonla mücadele etmeye çalıştı, ancak bu 1980 başkanlık kampanyası sırasında durgunluğa katkıda bulundu.
Üniversitede “Nükleer Mühendislik” okuyan Jimmy Carter, 7 yıl deniz kuvvetlerinde nükleer denizaltı programında çalıştı.
Daha sonra uzun süre Georgia’da fıstık üreticiliği yapan Carter, “fıstıkçı” olarak tanındı.
1962 yılında siyasete atıldı. 1971 – 1975 yılları arasında Georgia Valiliği görevini yürüttü.
1976 yılında o zamanki başkan Gerald Ford’a karşı Demokrat Parti’den adaylığını koydu ve az farkla galip geldi.
Jimmy Carter görev süresi sonrasında birçok küresel krizde arabuluculuk görevi üstlendi.
2002 yılında bu konudaki çabaları sebebiyle Nobel Barış Ödülü’nü kazandı.
Kurduğu “Carter Merkezi” ile özellikle Afrika ülkelerindeki sağlık sorunlarının çözümü için çalıştı.
Türkiye’yle Ortadoğu’da işbirliğinin arttıırlmasından yana olan Carter 2009 yılında kaleme aldığı yazısında “Türkiye’nin alternatifi yok” ifadelerini kullanmıştı.
Çok sayıda kitap yazan Carter, 2016’daki başkanlık seçimi öncesinde ABD’de “Demokrasi öldü, artık oligarşi devri” demişti.
Carter, 2015 yılında beyninde dört adet kanser tümörü olduğunu ve radyasyon terapisi aldığını açıklamıştı.
