Kalandar gecesi geleneği nedir? Kalandar gecesini kimler kutlar?

14 januari 2025

Asırlardır sürdürülen Kalandar Gecesi (Rumi yılbaşı) kutlamasında gelenekler, nesilden nesle aktarılıyor. Osmanlı’dan kalan bir etkinlik olan Kalandar, diğer bir adıyla, “kocakarı yılbaşısı” diye geçiyor. Peki,
Kalandar gecesi geleneği nedir? Kalandar gecesini kimler kutlar?

Kalandar veya Kalanda, Türkiye’de Doğu Karadeniz bölgesinde ve Gürcistan’ın batı kesiminde eski geleneğe göre yeni yıl kutlamasıdır. Latince Calendae kelimesinden gelen Kalanda, ayın ilk günü anlamına gelir. Ay takvimini temel alan Kalandar’ın birinci günü, Miladi Takvim’e göre Ocak ayının 14. gününe tekabül eder. Yeni yıl kutlamaları da 13 Ocağı 14 Ocağa bağlayan gece gerçekleştirilir. Bu çerçevede “Kalanda” kelimesi yeni yıl anlamına gelir.

Kalandar, Karadeniz Bölgesinde, özellikle Trabzon ve Gümüşhane illerinde bu gecenin ayrı bir önemi vardır.

Trabzon ve yöresinde, özellikle de Maçka ilçesinde, Rumi takvime göre yeni yılın ilk ayının adı olan “Kalandar”ın ilk gününde, yöre halkı çeşitli etkinlikler düzenliyor. Rumi yılının ilk gecesinde bazı evlerde lahana sarması, mısır ve patates haşlaması, kabak dilimi, fındık, ceviz, elma, armut, ayva gibi özel yiyecekler hazırlanıyor.

“Komşuların kapısına çanta atma” eğlencesinin de yapıldığı Kalandar gecesinde, çeşitli hediyeler koyulan çanta, ucuna uzun bir ip bağlanarak, komşu kapısına bırakılıyor. Çantayı açan komşu da aynı çantaya armağan ve çeşitli kuru yemişler koyuyor. İple çantayı geri çekerek alan kişi, bu sırada komşularının kendisini tanımaması için ilginç kıyafetler giyiyor.