ABD Başkanı Joe Biden’ın 5 Kasım’da düzenlenecek başkanlık seçimlerinde aday olması, Demokrat Parti çevrelerinde endişeyle izleniyor. Biden’ın “tıbbi gerekçelerle” yarıştan çekilme ihtimalinin gündeme gelmesi, muhtemel senaryoların hangi prosedürlerle şekillenebileceği sorusunu önemli hale getirdi. İşte Biden’ın yarıştan nasıl ve ne zaman çekilebileceğine dair tüm ihtimaller…
ABD’de 5 Kasım’da düzenlenecek başkanlık seçimlerine ilişkin aday belirleme süreci fiilen devam ediyor.
Iowa’da 15 Ocak’ta başlayan ve Demokrat Parti ile Cumhuriyetçi Parti aday adaylarının kendi partileri içinde başkan adayı olmak için yarıştığı ön seçim süreci, haziranda sona erdi.Demokrat Partinin en güçlü aday adaylarından Biden, rakipleri Minnesota Vekili Dean Phillips ile yazar Marianne Williamson’a fark atarak bir kişinin aday gösterilmesi için 1968 Demokrat delegeden oy alması gerekirken yaklaşık 3 bin 800’den fazla delegenin desteğini kazanmıştı.
19-22 Ağustos’ta ise Demokrat Partinin Chicago’daki parti kongresi olan Demokratik Ulusal Komitede (DNC) partilerin başkan adayı resmen belirlenip açıklanacak.Son dönemde sağlık durumu ve mental yeterliliği konusundaki endişeler ile Cumhuriyetçi rakibi eski Başkan Donald Trump’la 27 Haziran gecesi CNN’deki ilk canlı yayın tartışmasındaki zayıf performansı nedeniyle eleştirilere maruz kalan 81 yaşındaki Biden’ın başkanlık yarışından çekilip çekilmeyeceği, dünya gündemine oturdu.
Demokrat Partiye destek veren milyarder bağışçılar arasında da Biden’ın yarıştan çekilmesini isteyen isimlerin sayısı artıyor.Biden, son zamanlarda yaptığı açıklamalarla yarıştan çekilmeyeceğini ve “en güçlü adayın kendisi” olduğunu ifade etmişti.
Ancak bir televizyon programında seçimler için adaylıktan çekilmesine neyin sebep olabileceğinin sorulması üzerine Biden ilk kez, “Eğer tıbbi bir durum ortaya çıkarsa, doktorlar gelip şu sorunun var derse olabilir” mesajını vermişti.Biden’ın yarıştan Kongre öncesinde kendi isteğiyle çekilmesi halinde, Demokrat Parti tüzüğüne göre, partinin adayıyla ilgili nihai kararını verecek DNC’de delegelerin yeni bir isme oy vermeleri gerekecek.
3 bin 930’dan fazla delegeden 1968’inin oyunu alan kişi partinin başkan adayı olmaya hak kazanacak.
Oylamada çoğunluğun bulunamaması halinde ise eski parti yetkililerinden oluşan yüzlerce “süper delegeye” oy kullanma hakkı verilecek.Biden, Demokrat Partinin 19-22 Ağustos’taki kongresinde nihai aday olarak belirlendikten sonra yarıştan çekilirse DNC devreye girecek.
DNC’nin 2022’de kabul edilen prosedürleri, başkan ya da başkan yardımcısı adayının çekilmesi ya da ölmesi halinde oylama yaparak yeni bir aday seçme yetkisi veriyor.
Bu durumda DNC’nin, partinin Kongredeki liderleriyle ve üst düzey yetkilileriyle istişare ederek bir rapor sunması gerekecek.
Ardından, ismi ortaya atılan adayla ilgili DNC’de nihai karar verilecek.Biden, partisinin ön seçimlerinde büyük bir destek aldı ancak mental yeterliliği ve kampanya performansının DNC üyeleri üzerinde oluşturduğu etki, henüz tam olarak bilinmiyor.
Adaylığının kesinleşmesi için 19-22 Ağustos’taki nihai süreç olarak bilinen DNC’deki oylamada da Biden’ın en az 1968 delegenin desteğini bulması gerekiyor.
ABD tarihinde daha önceki süreçlerde ön seçimde adaylara destek veren delegelerin DNC sürecinde de aynı desteği sürdürdüğü görüldü.Ancak Biden’a ön seçimlerde destek vereceğini belirten 3 bin 800’den fazla delegenin, hukuki olarak oylamada Biden’a oy verme zorunluluğu bulunmuyor.
Yerel medya, eski ABD Başkanı Barack Obama’nın eşi Michelle Obama ve Biden’ın Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in Biden’ın yerine geçebilecek adaylar olması olasılığını konuşuyor.Michelle Obama birçok kez adaylık yarışına katılmayacağını belirtse de Biden’ın çekileceği bir senaryoda ismi en çok tartışılacaklar arasında yer alıyor.
Harris ise Biden’ın adaylığını destekleyen ve adaylığı sırasında başkana destek olacağını belirten açıklamalar yapmış, kendi adaylığıyla ilgili bir sinyal vermemişti.ABD Anayasası’nın 25. ek maddesinin 4. bölümü, bir ABD başkanının görevini yerine getiremeyeceğine kanaat getirilmesi durumunda, başkanın görevden alınarak yerine başkan yardımcısının geçici olarak görevi devralması sürecini düzenliyor.
Maddenin uygulanması için görevden alma kararına kabine üyelerinin salt çoğunlukla destek vermesi gerekiyor.
ABD tarihinde daha önce hiçbir başkan hakkında Anayasa’nın 25. ek maddesinin 4. bölümünde öngörülen bu süreç işletilmedi.Başkan Biden, Trump ile 27 Haziran’da yaptığı canlı yayın tartışmasında ikinci dönem adaylığında yaşı konusunda duyulan kaygıları giderecek performans sergileyememiş, program sonrası yoğun eleştirilere maruz kalmıştı.
ABD Kongresi Temsilciler Meclisinin Demokrat Üyesi Lloyd Doggett, 2 Temmuz’da, Biden’a “başkanlık yarışından çekilmesi” çağrısında bulunarak bu çağrıyı yapan ilk Demokrat Partili Kongre üyesi olmuştu.
Beyaz Saray, 3 Temmuz’da, Biden’ın başkanlık yarışından “kesinlikle” çekilmeyeceğini bildirmişti.